Determination of Effective Mutation Dose on Walnut (Juglans regia L. cv. Chandler) Budwoods

Authors : Sinem SANLI, Zeynel DALKILIÇ

Pages : 111-117

Doi:10.25308/aduziraat.859402

View : 26 | Download : 4

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Ceviz (Juglans regia L., 2n=2x=32, Juglandaceae), ekonomik önemi ve sağlık açısından faydaları artan, yaprak döken ılıman iklim meyve türüdür. ‘Chandler’ aşı gözlerinin etkili mutasyon dozu (EMD) henüz belirlenmemiştir. Bu çalışmanın amacı, ceviz aşı gözlerinin kobalt-60 ışınlamasına hassasiyetini belirlemektir. Üzerinde 4-5 aşı gözü bulunan 20 cm uzunluğundaki ‘Chandler’ ceviz çeşidi aşı kalemleri kobalt-60 ışınlamasına maruz bırakılmıştır. Üç farklı dönemde gama ışınlaması ve yongalı göz aşısı yapılmıştır. Aşı kalemleri (1) Nisan 2017’de 0, 10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90, 100 Gy gama dozlarına, (2) Eylül 2017’de 0, 20, 25, 30, 35, 40 Gy gama dozlarına ve (3) Nisan 2018’de 42 Gy gama dozuna tabi tutulmuşlardır. Gama uygulaması yapılan aşı kalemleri çöğür anaçları üzerine yongalı göz aşısı ile aşılanmıştır. Mutasyon 1 Vejetasyon 1 (M1V1) bitkileri elde edilmiştir. Aşı kalemlerinin nem içeriği gama ışınlamasından sonra belirlenmiştir. M1V1 bitkilerinin aşı tutma oranı, sürgün boyu ve klorofil yoğunluğu ölçülmüştür. Aşılamadan elde edilen bitkilerin sürgün uzunluklarından, birinci ışınlamadaki EMD=42.1 Gy olarak ve ikinci ışınlamadaki EMD=20.9 Gy olarak belirlenmiştir. Üçüncü ışınlama döneminde sadece daha önce belirlenen 42.1 Gy dozu uygulanılarak ana populasyon bitkileri oluşturulmuştur. Üç ışınlama denemesinden elde edilen aşılı bitki yaşama oranları sırasıyla %21.6, %54.8 ve %32.0. Bu sonuçlara göre, ‘Chandler’ aşı kalemlerine yapılacak en uygun gama dozu 42.1 Gy’dir.
Keywords : durgun yongalı göz aşısı, aşı gözü, radyasyon hassasiyeti, meyve ıslahı, fiziksel mutajen, gama ışınlaması