“ANKARA ÇEVRESİ”NİN “ÖTEKİLEŞTİRİLME” SÜRECİ VE DİL-TARİH TASFİYESİ’NİN İDEOLOJİK-DÜŞÜNSEL ARKA PLANI

Authors : Mithat Kadri VURAL

Pages : 11-44

Doi:10.16953/deusosbil.282430

View : 8 | Download : 9

Publication Date : 2018-06-05

Article Type : Research Paper

Abstract :İkinci Dünya Savaşı yıllarında eğitimlerini Amerika Birleşik Devletleri ve Almanya’da yapmış olan Pertev Naili Boratav, Niyazi Berkes, Behice Boran, Muzaffer Şerif Başoğlu ve Mediha Berkes 1940’lı yılların başında Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nde yeni bir akademik çevre meydana getirdi. “Yurt ve Dünya” ile “Adımlar” dergileri Ankara’da oluşturulan bu akademik çevre tarafından çıkarıldı. Türkiye’de içinde aydınlardan yazarlara, askeri-sivil bürokratlardan siyasetçilere kadar geniş bir kesim tarafından Hitler ve Nazi Almanya’sına sempati beslenen bir iklimde; ırkçılık, faşizm ve Almanya karşıtlığını açıkça ortaya koyan, evrensel değerleri, barışı, eşitliği ve bilimi savunan Ankara çevresi, Türkçü-Turancı unsurlar tarafından hedef haline getirilerek “solcu ve komünist” olmakla suçlandı. Sonuçta Dil-Tarih tasfiyesiyle, hocalar önce üniversiteden sonra da ülkeden uzaklaştırıldı. Türkiye’de bu konuda yapılan çalışmalar genellikle Dil-Tarih tasfiyesi üzerine yoğunlaşmış, tasfiyeye yol açan süreç gözden kaçırılmıştır. Bu çalışma Dil-Tarih tasfiyesinin başlangıcını, Yurt ve Dünya dergisinin yayın hayatına başlaması olarak gören bir yaklaşımdan hareketle, Türkçü-Turancı yayın organları ile “Ankara çevresi” arasındaki siyasi ve ideolojik tartışmalara odaklanmıştır. Böylece bir yandan savaş yıllarında “sağ-sol” kavramlarını düşünsel yoldan tarif etmeyi diğer yandan ise Ankara çevresinin “sol ve komünist” olarak etiketlenmesinin nedenlerini ortaya koymayı amaçlamaktadır.
Keywords : Ankara Çevresi, Dil Tarih Tasfiyesi, Türkçülük, Turancılık, İkinci Dünya Savaşı