HEIDEGGER’S DASEIN AND ANGST: EXAMINING THE ANXIETY OF EXISTENCE IN INGMAR BERGMAN’S PERSONA

Authors : M. Önder GÖNCÜOĞLU

Pages : 509-522

Doi:10.16953/deusosbil.528178

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2020-06-05

Article Type : Research Paper

Abstract :Yaygın görüşe göre anksiyete bir tür güçsüzlük halidir. Bu kanıya göre anksiyete yaşayan kişi endişe durumunun üstesinden gelmesine yardımcı olacak iradi gücü elinde bulunduramamaktadır. Söz konusu bu gücün eksikliği bir duygu durumu olarak anksiyeteyi doğurmaktadır. Günlük hayatta korku ve anksiyete sıklıkla birbirlerinin yerine kullanılır. Ancak doğru bir analiz ile bu kullanımın yanlış olduğu, korkunun anksiyetinin yerine kullanılamayacak farklı bir anlam barındırdığı görülmektedir. Being and Time (1927) adlı çalışmasında anksiyeteyi korku kavramından ayıran Heidegger (1889-1976) korkuyu bir tehdit nesnesi varken yaşanan travmatik duygu durumu, anksiyeteyi ise herhangi bir tehdit unsuru olmadan yaşanan duygu durumu olarak açıklar. Anksiyete durumunda tehdit nesnesinin olmayışı yaşanan duygu durumunun da bertaraf edilmesini zorlaştırır. Varoluş anksiyetesi Heidegger için başlı başına felsefi bir problem olarak Being ve Dasein kavramları etrafında tartışılır. Oluş halinde bir kendilik olarak Dasein’ı ‘the-self-there’ olarak açıklayan Heidegger otantik oluşu otantik olmayan oluş’tan da ayırır. Dünyaya fırlatılmış varlıklar olduğumuzu ve bu nedenle varlık meselesinin önemli bir sorunu teşkil ettiğini söyleyen Heidegger, varlığın kendini yığınları oluşturan diğer otantik olmayan varlıklardan ayırmasının veya kendini otantik bir varlık olarak tanımasının da zorluğuna dikkat çeker. Varoluş anksiyetesini Dasein kavramı etrafında ele alan Heidegger anksiyeteyi esas olarak ‘atılmışlık’ düşüncesi etrafında tartışır. Bu çerçevede, bu çalışma Heideggerci anksiyete kavramı ekseninde Ingmar Bergman’ın (1918-2007) Persona isimli sinema eserini tartışmaktadır. Liv Ullman’ın başarılı oyunculuğuyla resmedilen Elizabeth Vogler karakteri Persona’daki anksiyete sorunsalını mental bir travmanın sepmtomları olarak katatonik bir sessizlik ve bezginlik olarak gösterir.
Keywords : Dasein, Angst, Anksiyete, Heidegger, Bergman, Persona, Sessizlik