SOSYAL MEDYADA GÖZETLEME MOTİVASYONLARI: INSTAGRAM KULLANICILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Authors : Burcu GÜLEÇ, Nahit KÖKER

Pages : 79-107

Doi:10.16953/deusosbil.734526

View : 8 | Download : 8

Publication Date : 2021-03-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bireylerin birbirlerini gözetlemesi yeni bir olgu olmamakla beraber sosyal medya ile yaygınlık kazanmıştır. Bu çalışmanın amacı, sosyal medya kullanıcılarının gözetleme motivasyonlarının nedenlerine ve gözetlemenin onlar için ne anlam ifade ettiğine açıklık getirmek ek olarak da gündelik hayatlarına olan yansımasını ortaya koymaktadır. Gözetleme ile ilgili çalışmalar incelendiğinde, çalışmaların çoğunda gözetlemenin kuramsal boyutta tartışıldığı, saha araştırmalarının ise geri planda kaldığı ve az sayıdaki saha araştırmasında da sosyal medya kullanıcılarının gözetleme motivasyonlarının incelenmediği tespit edilmiştir. Bu sebeple mevcut çalışmanın sosyal medya kullanıcıları ve gözetleme motivasyonlarını ele alıyor olması bakımından farklılaşacağı ve gelecekte yapılacak araştırmalara katkı sağlayacağı düşünülmüştür. Bu doğrultuda çalışma amacına uygun olarak nitel bir araştırma tasarımı yapılmıştır. Çalışmada yanıtlanmaya çalışılan sorular şu şekilde belirlenmiştir: 1.Sosyal medya kullanıcıları neden gözetleme davranışında bulunmaktadır? 2. Gözetleme davranışı sosyal medya kullanıcıları için ne anlam ifade etmektedir? 3. Sosyal medya kullanıcılarının gözetleme motivasyonları nelerdir? 4. Katılımcılar Instagram’a bir gözetleme aracı olarak nasıl yaklaşmaktadır? 5. Katılıcımlar Instagram'ı bir gözetleme aracı olarak nasıl kullanmaktadırlar? 6. Sosyal medyada gözetleme davranışının gündelik hayatlarına olan yansımaları nedir? Araştırma sorularına uygun olarak nitel araştırma desenlerinden olan olgubilim deseni tercih edilmiştir. Araştırma konusuna ve amacına uygun olarak ölçüt örnekleme yönteminin kullanıldığı çalışmada veri toplama tekniği olarak derinlemesine görüşme yapılmıştır. Veriler analiz edilirken betimsel analiz ve içerik analizi teknikleri kullanılmıştır. Analiz sonucunda, araştırmanın ana problem başlığına ilişkin 9 temaya ulaşılmıştır. Çalışmada, kullanıcıların sosyal medyadaki gözetleme motivasyonlarının; duygusal ihtiyaçlar, bilgi edinmek, sosyal kaygı, kontrol isteği, etkileşim sağlama aracı, merak, ilham almak, boş zaman aktivitesi olarak görmek ve olumsuz eylemler olduğu tespit edilmiştir.
Keywords : Sosyal Medya, Gözetleme, Gözetleme Motivasyonları, Instagram