TANZİMAT’TAN SONRA (1839) KÜTAHYA’DAKİ HIRİSTİYANLARIN DİNÎ-İDARİ DURUMLARI VE YAŞADIKLARI TARTIŞMALI MESELELER

Authors : Ahmet Türkkan

Pages : 111-136

View : 10 | Download : 9

Publication Date : 2014-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Tanzimat’tan sonra Osmanlı’nın birçok yerinde olduğu gibi Kütahya’daki Hıristiyanlar arasında da değişim yaşanmıştır. Rum, Ermeni, Katolik ve Protestanların yaşadığı bu şehirde, her bir dinî grup, yeni düzenlemeler ışığında kendi kurumsal yapılarını oluşturmuştur. Değişim sürecinin beraberinde getirdiği yeni yapılanmaların irdelendiği bu çalışmada, öncelikle Kütahya’daki Hıristiyanların sosyal ve dinî konumları incelenmiştir. Kütahya Hıristiyanlarının bağlı bulunduğu metropolitlik ve piskoposluk merkezleri tarihî süreç içerisinde açıklanmıştır. Bunun yanı sıra, kendi aralarında yaşadıkları dinî ve kurumsal problemler ele alınmıştır. Bu problemler, Kütahya’nın kazaları ve Osmanlı’nın geneli karşılaştırılarak irdelenmiştir. Diğer taraftan Kütahya’ya sürgün olarak gelen Hıristiyan ruhani ve mülteciler üzerinde de durulmuştur. Özellikle Bulgar Kilisesi’nin kuruluşunda önemli rolü olan Piskopos Hilaryon’un sürgünü ayrıntılı incelenmiştir. Daha çok Başbakanlık Osmanlı Arşiv Belgeleri ve Hüdavendigar Vilayeti Salnameleri çerçevesinde irdelenen Kütahya Hıristiyanlarının durumları hakkında, Osmanlı’nın diğer bölgesinde yaşayan Hıristiyanlarla karşılaştırılarak analizler yapılmıştır. Buna göre, Hıristiyan din adamlarının Osmanlı Hükûmetine ilettikleri arzuhallerindeki dinî ifade ve yorumlar, Dinler Tarihi ve Din Fenomenolojisini ilgilendiren önemli ayrıntıları içermektedir.
Keywords : Kütahya, Katolik, Rum, Ermeni, Protestan, Hilaryon