Gicduvan ve Rishtan Çömlekçiliği

Authors : Fidan TONZA

Pages : 135-152

View : 13 | Download : 9

Publication Date : 2019-03-13

Article Type : Research Paper

Abstract :Özbekistan; temel el sanatlarından  biri olan  seramik üretimi ile bilinmektedir. Antik çağlardan beri Özbekistan’ın sahip olduğu seramik zanaatı nesilden nesile aktarılmış bölgesel farklılıklarla gelişimini sürdürmüştür. Zengin ve çeşitlilik gösteren Özbekistan seramiklerinin üretildiği merkezlerin üslup özelliklerini taşıyarak her bölge, kökleri çok eskiye dayanan yerel seramik okulları sayesinde sahip oldukları üretim geleneklerini yaşatmıştır. Günümüzde hala geleneksel üretimini devam ettiren Gicduvan ve Riştan bölgeleri Özbekistan’ın en önemli çömlekçilik merkezleri olarak bilinmektedir. Üretim şekli farklılıklar gösteren bu merkezler, Özbekistan seramikleri hakkında çeşitliliği ortaya koyması açısından ayrıcalık kazanmaktadır. İpek Yolu boyunca önemli bir el sanatları merkezi olarak bilinen Buhara şehrinin yakınında küçük bir kasaba olan Gicduvan ile Fergana Vadisi’nde bulunan Riştan, çömlek üretiminde geleneksel yapıyı sürdürmektedir. Özbek çömlek formlarına genel yaklaşımlar ile geleneksel çömlek üretiminin  günümüze kadar devam edip gelişmesinde Gicduvan ve Riştan merkezlerinin önemi bu metinde öne çıkartılmıştır. Bu merkezlerin üretimini incelemeye değer kılan unsur olarak önemli seramik merkezlerinden biri olmaları ve varlıklarını günümüze kadar devam ettirmelerinin yanı sıra Özbekistan yeme-içme kültürü doğrultusunda gelişen seramik form çeşitliliğini ortaya koymalarıdır. Nitel araştırma yöntemleri ile yapılandırılan bu araştırmada nitel veri toplama tekniklerinden; yarı yapılandırılmış katılımcı gözlem, kamera kayıtları, ses kayıtları, yazılı ve basılı evrak ve görüntüleri, saha notları, gözlemci günlükleri kullanılmıştır. Mevcut bulgular literatür ışığında yorumlanarak ortaya çıkan sonuçlar değerlendirilmiş, Gicduvan ve Riştan çömlekçiliği arasındaki farklılıklar ortaya konmuştur.
Keywords : Gicduvan, Riştan, Çömlekçilik