Finansal Gelişme ile Cari Denge Arasındaki İlişkinin Simetrik ve Asimetrik Nedensellik Yaklaşımı ile Analizi: BRICS-T Ülkeleri Örneği

Authors : Hakan Çelikkol

Pages : 383-395

Doi:10.51290/dpusbe.1550641

View : 130 | Download : 110

Publication Date : 2024-10-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Özellikle 1980’li yıllardan itibaren gelişmekte olan ülkeler başta olmak üzere, çoğu ülkenin en büyük sorunları arasında cari açık sorunu başı çekmektedir. Cari açık, bir ülkede belli bir dönem boyunca üretilen mal ve hizmet tutarından daha fazla miktarda tüketim gerçekleştirildiği anlamına gelir. Cari denge, bir ülkede reel sektöre ilişkin en önemli göstergeler arasında yer alır ve bu açıdan da cari açığın kapatılması ve dolayısıyla nasıl finanse edileceği konusu önem arz etmektedir. Cari açığın kapatılması ve finansmanında en önemli faktörlerden biri ülkelerin finansal sistemlerinin gelişmişlik seviyeleridir. Yüksek finansal gelişmişlik daha fazla yabancı kaynak girişi sağlayabilirken, düşük finansal gelişmişlik daha az yabancı kaynak girişine neden olabilmektedir. Cari açığın kapatılmasında yabancı kaynaklar en önemli kaynaklardandır. Buradan hareketle çalışmada, BRICS-T ülkelerinde 1994-2021 dönemi için cari denge ile finansal gelişme arasındaki ilişkinin simetrik ve asimetrik nedensellik yardımıyla araştırılması amaçlanmaktadır. Yapılan simetrik nedensellik analizi sonucunda panel genelinde herhangi bir nedensellik ilişkisi tespit edilemezken, yalnızca Brezilya ve Güney Afrika’da cari dengeden finansal gelişmişliğe doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu görülmüştür. Asimetrik nedensellik analizi bulguları ise tüm ülkelerde cari denge ve finansal gelişimin pozitif ve negatif şokları arasında nedensellik ilişkisi olduğunu göstermektedir. Bu durum, piyasalarda başarısızlıkların önemli nedenlerinden biri olarak kabul edilen asimetrik bilginin etkisini ortaya koymaktadır. Dolayısıyla, politika yapıcılar ve yatırımcıların karar alma süreçlerinde asimetrik etkileri dikkate almaları büyük önem taşımaktadır.
Keywords : Cari denge, Finansal gelişme, Asimetrik nedensellik, BRICS T