XVI. Asır Aşk Mesnevilerinde Güzelin Tasviri

Authors : Merve İNCİ

Pages : 56-83

View : 11 | Download : 14

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Other Papers

Abstract :Çağının roman ihtiyacını karşılayan mesnevî, beyit sayısında herhangi bir sınırlamanın olmaması sebebiyle şairlerin uzun tahayyüller sunmasına imkân tanımıştır. Yazarların hayal dünyası edebî tasvirler aracılığıyla görünür kılınmıştır. Bu tasvirler sayesinde yazar son derece renkli, özgün resimler ortaya koymuştur. Mesnevinin Türk edebiyatındaki gelişimine bakıldığında en fazla eserin on altıncı asırda verildiği görülmektedir. Bahse konu olan dönemde şairler sanat endişesiyle eserler kaleme almış, devletin güçlenmesiyle birlikte yazarlara verilen desteğin artmasıyla mesnevilerin sayısında ciddi artış yaşanmıştır. Bu çalışmada on altıncı asır mesnevilerinden aşk konulu mesneviler tercih edilmiştir. Tercih edilen bu başlık altında dönemin önde gelen şairlerin eserleri seçilmiş, aynı isimli eserler arasından iz bırakan metinler incelemede yerini almıştır. Fuzûlî’nin Leylâ vü Mecnûn’u, Zâtî’nin Şem’ ü Pervâne’si, Lâmi’î Çelebi’nin Veyse vü Râmîn’i ve Vâmık u Azrâ’sı, Taşlıcalı Yahyâ’nın Yûsuf ile Zelihâ’sı ve Şâh u Gedâ’sı, Vücûdî’nin Hayâl ü Yâr’ı, Fazlî’nin Gül ü Bülbül’ü, Celilî’nin Hüsrev ü Şîrîn’i, Abdî’nin Gül ü Nevrûz’u, Vâlî’nin Hüsn ü Dil’i edebî tasvirler bağlamında incelenmiştir. Klasik şiirin merkezinde yer alan kadına dair güzellik unsurlarının tasviri ise çalışmanın yönü olarak belirlenmiştir. Yapılan incelemede, on altıncı asır öncesinde kaleme alınan eserler ve incelenen eserler arasında mukayeseye başvurularak özgün söylemlerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda incelenen metinlerden elde edilen veriler on altıncı asır şairlerinin hem dil hem imge dünyalarının değişim ve gelişimini ortaya koyan örneklerle çalışmada yerini almıştır.
Keywords : XVI asır, mesnevi, edebî tasvir, güzellik unsurları