Türkiye’nin 1961-1980 Arası Dönemde Siyasi Açmazları ve Koalisyonlar

Authors : Lütfi ARSLAN

Pages : 141-175

Doi:10.55543/insan.1210371

View : 16 | Download : 5

Publication Date : 2023-01-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’de 1961’de hazırlanan anayasa ile Türk siyasi hayatı yeniden şekillenmiştir. Böylece çoğulcu siyasal hayatta yeni siyasi partiler kurulmasının yolu da açılmış oldu. Ancak 1965’ten sonra siyasal ve sosyoekonomik hayattaki değişim, devlet sistemi ve sosyal hayatta yeni siyasi sorunları da beraberinde getirmiştir. Bilhassa işçi ve öğrenci eylemleri sonucunda 12 Mart 1971’de II. askeri müdahale gerçekleştirilmiştir. Bu muhtıra üçüncü Süleyman Demirel Hükûmeti görevdeyken yapılmıştır. 12 Mart 1971 Muhtırasının Türkiye’de siyasetin sivilleşmesine büyük kısıtlamalar getirmiş olması, 1961 Anayasası’nın vesayetçiliğini belirgin bir şekilde güçlendirmiştir. Anayasanın Özgürlükçü kapsamını ise büyük oranda daraltmıştır. Bu süreçte Milli Nizam Partisi ve Türkiye İşçi Partisi, Anayasa Mahkemesi’nce kapatılmışlardır. 14 Ekim 1973’teki seçimlerin akabinde ara rejim süreci ortadan kaldırılmış olsa bile Türk siyasetindeki bölünmüşlük, bazı çevrelerin politikadan çıkarılmaya çalışılması, sosyoekonomik bir değişimin oluşturduğu sıkıntılar,12 Eylül 1980 Askeri Darbesine zemin oluşturmuştur. 1973’te CHP-MSP partilerince kurulan koalisyon hükûmeti, Türkiye’de olanaksızın olabilirliğinin test edildiği bir hükûmet olmuştur. 1973-1980 arası dönemde görev yapan hükûmetler dış siyasal bağlantılı gelişmelerin de etkisi ile başarılı çalışmalar yapamamıştır.
Keywords : 1961 Anayasası, CHP MSP Koalisyonu, Kıbrıs Barış Harekatı, 12 Mart Muhtırası