SOVYET HAKİMİYETİNİN İLK YILLARINDA AZERBAYCAN BASININDA TÜRKİYE KONUSU (KOMMUNİST QAZETESİ KAYNAQLARINA BİR BAKIŞ)

Authors : Namiq Ahmadov

Pages : 49-60

Doi:10.58853/dumad.1275217

View : 21 | Download : 60

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Sovyet dönemi Azerbaycan basınında Türkiye konusu ciddi merak uyandıran konulardan biri olmuştur. Bu makalede Sovyet hâkimiyetinin ilk yıllarında, dönemin basın organlarında yayınlanmış makale ve haberlerde Türkçülüğe karşı kıskanç tavırlar olmasına rağmen Türkiye ve Türkçülük hakkında yazıların çok ve detaylı olması örneklerle doğrulanıyor. Ayrıca “Komünist” gazetesinin alfabe reformu gerçekleştirilmesinde Doğu ülkelerinin ve Türkoloji Kurultaylarının bilgi ve propaganda işinin önemli bir araç olması gösteriliyor. İlimler Akademisi’nin, edebi-kültürel kurumların daha kurulmadığı yıllarda yayın evleri millî güçleri etrafında toplayan manevi merkez rolünde olmuştur. Ama unutmamalıyız ki, gazeteler bağlı oldukları ana kurumların siyasetini yürütmek için yaratılmıştı ve onun maddi desteği ile basılıyordu. Bununla birlikte gazeteler millî düşünceyi unutmamış, makalelerin çoğunda millî bakış açısını korumaya çalışmış ve devamlı bunun cezasını çekmiştir. “Komünist” gazetesinde 1920’lerde yayınlanmış makaleler Türkiye-Sovyet dostluğuna, Türkiye ile ilişkilerin geleceğine güven duygusu oluşturuyordu. Maalesef sonraları bunun Türkiye’yi komünist yapmak için Sovyet hükümetinin iç ve dış siyasetinin bir parçası olduğu belli oldu. Tabii ki, bu plan gerçekleşmediğinde baskılar başladı ve bu gazeteleri de es geçmedi. Yazarlar takip edilmeye başlandı. “Komünist” gazetesindeki “milliyetçilik yuvası”nı dağıtmak için defalarca girişimlerde bulunulduğuna dair belgeler var.
Keywords : “Komünist”, Türkiye-Sovyet dostluğu, Sovyet dönemi, milliyetçilik, Türkçülük.