HEMODİYALİZ VE PERİTON DİYALİZİ HEMŞİRELERİNİN STRES DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Authors : Ayten KARAKOÇ, Nilüfer ALÇALAR, Mürvet YILMAZ, Penbe ÇAĞATAY, Dede ŞİT

Pages : 47-58

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2014-11-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: iş stresi; işle ilgili durumlar, süreçler ve diğer çalışanlarla etkileşimin neden olduğu psikolojik ve fizyolojik dengenin bozulması şeklinde tanımlanabilir. Bu çalışmanın amacı hemodiyaliz HD ve periton diyalizi PD hemşirelerinin stres belirtilerini karşılaştırmak ve stres düzeylerini demografik özellikler açısından incelemektir.Gereç ve Yöntem: Türk Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Hemşireleri Derneğine kayıtlı olan ve Türkiye genelinde HD ve PD ünitelerinde çalışan 400 hemşireye e-posta yoluyla ulaşılmış ve katılmayı kabul eden 234 hemşire 150 HD hemşiresi ve 84 PD hemşiresi çalışmaya alınmıştır. Gönüllü katılımcılardan yazılı onam alınmıştır. Veri toplamak amacıyla hemşirelerin tanıtıcı özelliklerini içeren Sosyo-Demografik Bilgi Formu ve Stres Belirtileri Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde frekans, yüzde, ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmış ki-kare testi ve Mann-Whitney U testi uygulanmıştır.Bulgular: Analiz sonuçları PD hemşirelerine göre HD ünitelerinde çalışan hemşirelerde stres belirti düzeylerinin daha yüksek olduğunu göstermektedir. HD hemşire grubunda Stres Belirtileri Ölçeği'nin tüm alt boyut puanları ve toplam puan ortalaması daha yüksek saptanmıştır. Parasempatik sistem p=0,002 , bilişsel sistem p=0,030 , endokrin sistem p=0,008 , bağışıklık sistemi p=0,025 alt boyut puanları ve ölçek toplam puanı p=0,006 iki grup arasında anlamlı olarak farklı bulunmuştur. Demografik değişkenler açısından HD hemşire grubunda sadece yaşa göre bir farklılık varken p=0,016 PD hemşire grubunda bekârların ve bir sağlık problemi tanımlayanların daha yüksek stres puanına sahip olduğu saptanmıştır. Meslek ile ilgili değişkenler açısından HD hemşire grubunda fark saptanmamasına rağmen, PDhemşire grubunda diyaliz ünitesinde devam etmek istemeyen, çalıştığı ekipten memnun olmayan ve tıbbi yetersizlik yaşayanlarda daha yüksek stres puanı bulunmuştur.Sonuç: HD ünitelerinde çalışan hemşirelerin stres düzeyleri periton hemşirelerine göre daha yüksektir. Yoğun ve ağır koşullarda çalışan diyaliz hemşirelerinin, özellikle HD hemşirelerinin, mesleki eğitimlere daha çok katılmalarının desteklenmesi ve stresle başa çıkma becerilerinin arttırılmasına yönelik programların oluşturulması yararlı olacaktır
Keywords : Stres, Hemodiyaliz hemşiresi, periton diyalizi hemşiresi