Demans Hastalarında Gözardı Edilen Bir Konu: Gün Batımı Sendromu ve Hemşirelik Yaklaşımları

Authors : Öznur ERBAY, Ayfer KARADAKOVAN

Pages : 79-86

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2021-04-27

Article Type : Review Paper

Abstract :Akşamın erken saatleri veya öğleden sonra, özellikle demanslı bireylerde nöropsikiyatrik semptomlar şiddetlenmekte ve bu durum “Gün Batımı Sendromu” olarak tanımlanmaktadır. Bu sendrom literatürde uzun zaman önce tanımlamasına rağmen gözardı edilen bir alan olmuştur. Bununla birlikte konuyla ilgili kanıta dayalı çalışmaların eksikliği, klinik özelliklerini ve önleme stratejilerini belirlemede yetersiz kalmaktadır. Bu durum hem hastayı hem de bakım vericisini etkilemekte ve özellikle bakım veren yüküne olumsuz yönde katkı sağlamaktadır. Oryantasyon bozukluğu, konfüzyon, ajitasyon, huzursuzluk, anlamsız gezinme gibi davranışların ortaya çıktığı gün batımı sendromu daha çok deliryumla karıştırılmaktadır. Ancak deliryumun aksine, gün batımının daha uzun bir süre devam ettiği ve özellikle akşamın erken saatlerinde aynı davranışların ortaya çıktığı görülmektedir. Gün batımı sendromu belirtilerini erkenden tespit etmek, hem demanslı bireyin hem de bakım vericisinin yükünü azaltmaya yardımcı olacaktır. Bu nedenle multidisipliner bir ekip anlayışı benimsenmesi gereklidir. Bu ekipte yer alan hemşirelere önemli görevler düşmektedir. Hemşireler demanslı hasta ile karşılaştığında, klasik hemşirelik değerlendirmesine gün batımı sendromuna yönelik ipucu veren gözlemleri de eklemelidir. Böylece gün batımı sendromu da dahil birçok nöropsikiyatrik semptomun erken tanınmasına yardımcı olacaktır. Bu derlemede literatürdeki eksiklik göz önünde bulundurularak, gün batımı sendromunun klinik özellikleri, patofizyolojisi, tedavi yönetimi ve hemşirelik yaklaşımlarını sunmak, konu ile ilgili hemşirelere ve diğer sağlık profesyonellerine rehber olmak amaçlanmıştır.
Keywords : Gün batımı sendromu, demans, hemşirelik