ERZURUM’DA ANIT ESERLERE YANSIYAN TÜRK KADINI İMGESİ

Authors : Ayşegül ZENCİRKIRAN, Yunus BERKLİ

Pages : 1-24

View : 11 | Download : 7

Publication Date : 2022-03-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk medeniyetinde kadın, oldukça saygın bir konuma sahiptir. Kadının bu konumuna dair izler, sözlü anlatımlar ve yazılı belgeler ile günümüze kadar ulaşmıştır. Destanlar dışında en eski örnek ise ilk yazılı eserler olan Orhun kitabelerinde karşımıza çıkmakta olup, İlbilge Hatun ile İlteriş Kağan herhangi bir cinsiyet eşitsizliği olmadan toplumun kurtarıcısı olarak zikredilmektedirler. Bu vazifeyi İlbilge Hatunun halefi olan Türk kadınları da başarı ile üstlenmiş, yaşamın her alanında etkin rol almışlardır. Türk kadınının vatana hizmet veren aktif faaliyetleri, Erzurum şehrinin sanat eserlerine de aksetmiştir. Kamusal alanlarda heykel, mimari ve rölyefler üzerinde betimlenen Türk kadınları bilhassa asker-savaşçı kimlikleri ile karşımıza çıkmaktadır. Düşman karşısında erkekler ile aynı saflarda hatta kimi zaman onlardan önde mücadele etmiş Nene Hatun, Kara Fatma gibi isimler bir gurur nişanesi ve vefa göstergesi olarak yaşatılmaktadır. Ayrıca dini mimariye örnek teşkil eden türbeler de kendi dönemlerinde topluma öncülük etmiş kadınlara ait olmaları bakımından oldukça önemlidir. “Erzurum’da Anıt Eserlere Yansıyan Kadın İmgesi” başlıklı makale kapsamında Erzurum şehir merkezinde yer alan Nene Hatun heykelleri ve rölyefleri, Gaziler ve Şehitler Anıtı ve rölyefleri, Erzurum’un Kahraman Çocukları Rölyefi, Osmanlı-Rus Harbi, Ermeni mezalimi ve Kurtuluş Savaşı’nı anlatan isimsiz rölyef, Şehit Öğretmen Anıtı, Rabia Hatun Türbesi, Cimcime Sultan Türbesi ve Ane Hatun Türbesi kadın imgeleri bakımından konumuza dâhil olmaktadır. Türk kadını karakteristiğini yansıtan bu sanat eserleri, çalışmamız çerçevesinde belgelenmenin yanı sıra kadın hakkında çıkarımda bulunmayı amaçlamaktadır.
Keywords : Türk kadını, Türk sanatı, Erzurum, İmge, Heykel