İBRÂHİM MOSTÂRÎ’NİN “ENVÂRU’T-TENZÎL” DÎBÂCESİ HÂŞİYESİ

Authors : Ekrem GÜLŞEN

Pages : 83-106

View : 10 | Download : 12

Publication Date : 2017-08-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Tefsirlerin girişinde kısa ve özlü kelimelerle müfessirlerin tefsirlerinde izleyecekleri yolu, eserini yazma sebep ve metotlarını veciz sözlerle açıkladıkları dîbâceler ve bâhusus hâşiyeleri çok az olmaları bakımından önemlidir. Bu çalışmada İbrâhim Mostârî’nin Envâru’t-tenzîl dîbâcesi’ne/hutbe yazdığı hâşiyesi ele alınmaktadır. Kitabın mukaddimesi, önsözü vb. manaları olan dîbâceler, mukaddimetü’l-kitâb (önsöz) ve mukaddimetü’l- ilim (giriş) olmak üzere iki kısma ayrılmaktadır. Envâru’t-tenzîl’de ikinci kısım önsöz bulunmamakla birlikte, tefsir üzerine yazılan dört yüzden fazla şerh ve hâşiyeden üçü önsözüyle alakalıdır. Çalışmamızda, hicri yedinci asırda kaleme alınan bir mukaddimenin, on ikinci asırda yaşamış Bosnalı İbrâhim Mostârî tarafından nasıl şerh edildiğini araştırdık. Bulabildiğimiz kadarıyla dönemin Karagöz Bey Medresesi müderrislerinden olan müellif, öğrencileri için ders kitabı olarak hazırladığını zannettiğimiz bu çalışmasında Zemahşerî, Teftâzânî, Cürcânî, İbn Hacer, Hatib Bağdâdî, Şeyhzâde ve Şirvânî gibi kaynaklardan yararlanmıştır. Saraybosna Gâzî Hüsrev Bey Kütüphanesi 4006’da bulunan ve müellif hattı olan çalışma, tefsirle ilgili bilinen geleneksel bilgileri teyit eden dil bilimsel izahatlar olan sarf ve nahivle ilgili açıklamaları merkeze alan, klasik bir eser niteliğindedir.
Keywords : Mostar, Tefsir, Dîbâce, Hâşiye, İbrâhim Mostârî, Envârut tenzîl Hâşiyesi, Karagöz Bey Medresesi