YAFA SAAT KULESİ VE ASKERİ KIŞLA/DEBBOYDAKİ ABDÜLHAMİT TUĞRALARI İLE ASKERİ KIŞLA/DEBBOY KİTABESİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME VE BUNLARIN İSRAİL BASININDAKİ YANSIMALARI

Authors : Mehmet NUHOĞLU

Pages : 275-290

View : 14 | Download : 4

Publication Date : 2021-12-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Akdeniz’in doğusundaki Yafa genelde Kudüs’ün limanı olarak işlev görmüş, 19. Yüzyılın sonlarında demir yollarının yapımıyla gittikçe gelişmiştir. Nüfusu artan Yafa’ya 20.yy’ın başlarından itibaren Yahudi göçü hızlanmış ve şehrin kuzeyinde yeni bir şehir olarak Tel-Aviv doğmuştur. Yafa’daki Osmanlı dönemi yapılarının çoğu 19. yüzyılda inşa edilmiştir. Sivil binalar çoğunlukla yerel üslupta, kamu/devlet yapıları yerel geleneklerden de etkilenerek Osmanlı ve batılı tarzda inşa edilmiştir. Bu makalede incelenen iki yapıdan biri olan Yafa Saat Kulesi, kent merkezinde bir kamusal alan oluşturmasıyla, diğer yapı olan kışla veya askeri debboy, devlet otoritesiyle öne çıkmaktadır. Bu iki yapı üzerindeki Sultan II. Abdülhamid’e ait tuğralar ve kışla kapısı üzerindeki Türkçe kitabe, başkent İstanbul’un siyasi simgesel anlamını bir bakıma taşraya taşımaktadır. Kışlanın kitabesi ana giriş kapısının geniş yuvarlak kemer aralığında üç satır altı mısradan oluşmaktadır. 1885-86 tarihli kitabenin hemen üstüne tuğra yerleştirilmiştir. Bölgede bulunan diğer Osmanlı yapılarının üzerindeki kitabeler Arapça iken kışla binasının üzerindeki kitabenin Türkçe yazılması bilinçli bir tercihtir. Burada Kanun-u Esasi’de devletin resmi dilinin Türkçe olduğu ilkesinin bir yansımasını dikkate almak gerekir. Bunun yanında Türkçülük politikası yapmadan ama ortak bir resmi dil üzerinden anlaşmak, bölgede bir takım hesaplar peşinde koşan batılı devletlere güçlü bir mesaj vermek de göz ardı edilmemelidir. Bugün kışla binası üzerine çeşitli eklemeler yapılarak otel olarak kullanılmaktadır. Saat kulesi İsrail otoriteleri tarafından restore edilmiş ve şehrin önemli bir anıtı olarak simgesel anlamını korumaktadır. Mimari yapılar bir milletin üzerinde yaşadığı toprak parçasını vatan haline getirdiğinin en önemli kanıtlarıdır. Bugün için bu eserler bizden izler ve hatıralar taşımaktadır.
Keywords : II Abdülhamid, Yafa Saat Kulesi, Yafa Kışlası, Tuğra, Mimari