GERMİYÂN ŞİİRİNDE MÜZİK VE TERAPİ

Authors : Kadir GÜLER

Pages : 27-42

Doi:10.5578/amrj.27806

View : 12 | Download : 8

Publication Date : 2016-06-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Müzikle terapi, binlerce yıldır Türk dünyasında kullanılan tedavi yöntemlerinden biridir. İslâmiyetten önce Türk dünyasında tıp kam, bahşı/baksı, ozan ve şamanlar eliyle yürütülüyordu. Kötü ruhları müzik, dans ve transla kovan bu kişiler ilk psikologlardır. Türk müziğinin en eski makamları bu bahşı-ozanların kopuz eşliğinde söyledikleri dinî nağmelerden oluşmuştur. İslâmiyetten sonra hikmet ehli Otacı ve Atasagunlar, müzikten faydalanarak mâl-i hulyâ ve diğer sayrılıkları tedavi etmişlerdir. Germiyân Beyliği döneminde Kütahya medreselerinde ve şifâhânelerinde yetişen hekim şairler gam, tasa, kaygı, k ara sevda/kara safra , depresyon, hayâl-i hâm, vehim, kuruntu, kuruntu melekesi, insanın kafasında tasarlayıp canlandırdığı yeti ve vesvese diye adlandırılan sayrılıklara çare üretmiş, tedavi için müzik ve terapiden faydalanmışlardır. Germiyân’ın ve Osmanlı’nın ilk tıp kitaplarından biri Hekim Ahmedî’nin Tervihü’l-Ervâh’ıdır. Ahmed-i Dâ’î’nin Tıbb-ı Nebevî Tercümesi bu coğrafyada kaleme alınan ikinci tıp kitabıdır. Her iki eserde de yiyecek ve içeceklerin özellikleri,  otların fayda ve zararları, gam ve kedere karşı önerilen tedaviler anlatılır. Germiyân sarayı hekimlerinden Şair Şeyhî, Hekim Sinân adıyla şöhret bulmuş, attariyesi/eczanesi olan mütehassıs bir tabiptir. Osmanlı’nın ilk Reisü’l-Etibbâsı/Baştabibidir. Hekim Sinân, Çelebî Mehmet’in tasa ve gamdan kaynaklanan asabiyet/melankoli hastalığını tedavi etmiştir. Şeyhî’nin Kenzü’l Menâfi’ adlı eseri Germiyân’ın tarihine yaptığı katkılar açısından önemli üçüncü tıp kitabıdır. Sempozyuma sunacağımız bu bildiride Germiyânlı hekim sanatçıların gam, tasa, vesvese, depresyon gibi hastalıklarda tedavi için önerdikleri telkin, su sesi, müzikle sağaltım unsurları karşılaştırılacak, Germiyân’ın ve Kütahya’nın tıp tarihine katkısı ortaya konulmaya çalışılacaktır. 
Keywords : Germiyân, Kütahya, Ahmedî, Ahmed i Dâî, Şeyhî, Müzik