Yön hareketinin Arap sosyalist rejimlerine bakışı

Authors : Oğuzhan Aydemir

Pages : 84-111

View : 41 | Download : 62

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale 1961 yılında yayın hayatına Yön bildirisi olarak bilinen bir siyasi manifesto ile başlayan sol-Kemalist çizgideki Yön dergisi çevresinin 1950’li ve 1960’lı yıllarda Ortadoğu ve Kuzey Afrika’nın bazı ülkelerinde iktidarı ele geçiren Arap sosyalist rejimler hakkındaki görüşlerini incelemektedir. Yön’ün fikri öncelinin 1930’lardaki Kadro hareketi olduğu sıklıkla söylenir. Dünyada en çok etkilendiği hareketler ise o dönem iktidara gelen Arap sosyalist hareketleri idi. Yön’de 1952’de Mısır’da Nasır’ın Hür Subaylar Hareketi, 1960’larda Suriye’de Baas Partisi, Cezayir’de Milli Kurtuluş Cephesi\'nden sıklıkla bahsedilmiştir. Yön’ün ardılı olan Devrim gazetesinin yayınlandığı yıllarda da 1968’de Irak’ta Saddam’ın Baas Partisi, 1968’de Sudan’da Numeyri, 1969’da Libya’da Kaddafi iktidara gelmiş Orta Doğu ve Kuzey Afrika coğrafyasında sosyalist dalga devam etmiştir. İdeolojik olarak sosyalizm ile milliyetçiliğin karışımı olan bu hareketlerde, ordu içinde bir grubun askeri bir darbe ile yönetime el koyup bunu bir devrim olarak kavramsallaştırması, devletleştirme ve tarım reformu uygulamaları, tek parti rejimi, geniş yetkili bir Devrim Konseyi, Batı karşıtı bir antiemperyalist söylem dikkat çeker. Bu çalışmada 1961-1967 yılları arasında yayımlanan Yön dergisinin Mısır, Cezayir ve Suriye\'deki sosyalist rejimlerden etkilendikleri ve destekledikleri ortaya konulmuştur.
Keywords : Türk siyasal hayatı, Sol kemalizm, Yön dergisi, askeri darbe, cemal abdünnasır