DAVRANIŞSAL İKTİSAT VE RASYONELLİK VARSAYIMI: LİTERATÜR İNCELEMESİ

Authors : Sibel CAN KAMBER

Pages : 168-199

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2018-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :İktisadi modeller, bireyin rasyonelliği üzerine kuruludur. Ancak, ekonomilerin istikrarsızlaşması ve yaşanan krizler nedeniyle kusursuz rasyonellik varsayımı sorgulanmaya başlamıştır. İnsanın sınırlı rasyonellik sahibi olduğunu, bu nedenle faaliyetlerin mükemmellikten uzak sonuçlar verdiğini savunan davranışsal iktisat, ana akım iktisadi modelleri daha gerçekçi aksiyomlara dayandırmaya çalışır. Gelişmekte olan bir disiplin olan davranışsal iktisat, bireyin aldığı tüm kararlarda rasyonelliğin gözetilebileceğini iddia eden ana akım iktisadi geleneğin aksine, rasyonelliğin genel bir açıklayıcı değil, bir istisna olduğunu öne sürer. Kısıtlı seçenekler, zihinsel ya da fiziksel yetenekler ya da sahip olunan bilginin sınırlı olması ve sezgisel eğilimler; bireyin rasyonel olmayan kararlar almasına neden olmaktadır. Ana akım iktisadi görüşler, insanı mükemmel rasyonellik sahibi olarak gördüğünden söz konusu sınırları kabul etmez ya da söz konusu sınırların rasyonel faaliyetler ile giderilebileceğini savunur. Bu çalışma, mükemmel rasyonelliğin bir istisna olduğunu iddia eden çalışmaların görüşünü benimsemektedir. Dolayısıyla bu çalışmada, bireyin rasyonel olmadığını iddia eden çalışmaların bir derlemesi yapılacaktır. Bu çalışmada sınırlı rasyonelliğin varlığını doğrulayan sezgisel eğilimler ve önyargılar ile karar alma sürecinin rasyonellikten nasıl saptığını ortaya koyan davranışsal iktisat literatürü incelenecek ve davranışsal iktisadın bulguları, bireyin rasyonel olmadığına kanıt olarak sunulacaktır. Davranışsal iktisat literatürünün taramasının yapıldığı pek çok çalışma daha önce de yapılmış olmakla birlikte bu çalışma, rasyonelliği sorgulayan her insan için bilgi edinebileceği bir kaynak, bu alandaki literatürün bir özeti olma görevini üstlenmiştir. Davranışsal iktisadın bulguları neticesinde sınırlı rasyonellik iddiasının, daha gerçekçi ve açıklayıcı olduğu düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Rasyonellik, Sınırlı Rasyonellik, Davranışsal İktisat JEL Kodu: D91
Keywords : Rasyonellik, Sınırlı Rasyonellik, Davranışsal İktisat