AVRUPA BİRLİĞİ EKONOMİK ENTEGRASYON SÜRECİNİN İMALAT SANAYİSİNDE BÖLGESEL YIĞILMA ETKİLERİ

Authors : Aykut ŞARKGÜNEŞİ, Seyit KÖSE

Pages : 417-436

View : 12 | Download : 5

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Avrupa Birliği (AB) entegrasyon sürecinin ülkeler ve bölgeler arasında ürün, üretim faktörü, insan, fikir, teknik bilgi, teknoloji gibi unsurların hareketliliğini arttırarak Avrupa coğrafyasında imalat sanayisinin yerleşim yeri kararlarına etkileri konusunda farklı fikirler ve bulgular mevcuttur. Bazı akademik çalışmalar, AB entegrasyon sürecinin imalat sanayisinin Avrupa coğrafyasındaki bölgesel uzmanlaşma ve yığılmalarını arttıracağı sonucunu öngörmektedir. Bu açıdan, Krugman (1991b)’nın öncülüğünde geliştirilen modellere göre; artan uluslararası ticaret ve faktör hareketliliği imalat sanayisinin belirli merkezlerde toplanmasına ve diğer bölgeleri endüstrileşmeden uzaklaştırmasına neden olacaktır. Ancak AB Komisyonu ve ilgili literatürde karşıt kutuptaki çalışmalar ise, AB entegrasyon sürecinin imalat sanayisinin Avrupa coğrafyasındaki bölgesel uzmanlaşma ve yığılmalarını azaltacağı sonucunu öngörmektedir. Bu zıt öngörülerden hareketle, AB’nin derinlemesine entegrasyon ve genişleme sürecinin, Avrupa imalat sanayisinde merkezi bölgelere doğru artan bir yığılmaya mı, yoksa çevre bölgelere doğru bir yayılmaya mı neden olacağı Avrupa ve ülkemiz için önemli bir konudur. Bu alanda yapılan çok sayıda teorik çalışma olmasına rağmen, ampirik çalışmalar oldukça yetersizdir; halen ekonomik entegrasyonların yığılma/yayılma süreçlerine ne yönde etkiler oluşturduğu konusunda henüz fikir birliğine varılabilmiş değildir. Çalışmamızda, AB entegrasyonunun Avrupa Coğrafyası imalat sanayisi dağılımı üzerine etkisini analiz edebilmek için 27 Avrupa ülkesi imalat sanayisine (ISIC Rev-3) ait 1993-2016 yılları arasını kapsayan veriler üzerine oluşturulan dinamik panel veri modeli kullanılmıştır.   Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, entegrasyon Avrupa imalat sanayisinin coğrafi dağılımı üzerinde etkilidir ve devam etmekte olan endüstriyel yığılma süreçlerini  yavaşlatıcı yönde etkilere neden olmaktadır. Özellikle Orta ve Merkez Avrupa ülkelerinin birliğe dâhil olduğu yıllara yakın yıllardan başlamak üzere, entegrasyonun etkisiyle Avrupa’nın merkezinden doğusuna ve güneyine doğru imalat sanayisinde bir yayılma hareketi olduğu tespit edilmiştir. 
Keywords : Bölgesel Uzmanlaşma, Ekonomik Entegrasyon, Avrupa İmalat Sanayisi, Ekonomik Coğrafya