Doğal Kaynak Bağımlılığı ve Makroekonomik Göstergelerin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: MENA Ülkeleri İçin Panel Veri Analizi

Authors : Onur Yağış

Pages : 112-131

View : 60 | Download : 61

Publication Date : 2024-06-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Küreselleşen dünyada meydana gelen hızlı değişim sürecinde yer alabilmek ülkelerin istediği bir durumdur. Bu doğrultuda sahip olunan doğal kaynakların etkili kullanımı oldukça önemlidir. Bu değişim yaşanırken özellikle gelişmekte olan ülkelerde başarının sağlanabilmesi için ekonomik büyüme sürecinin hızlandırılması gerekmektedir. Ekonomik büyüme hedefi bulunan azgelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler doğal kaynaklarını etkili kullanarak bazı dönemlerde gelişerek refaha ulaşmışlardır. Gelişmiş ülkeler ise etkili doğal kaynak kullanımı sağlayarak bu seviyeye ulaşmıştır. Varolan doğal kaynak kapasitesi iktisadi büyüme ve kalkınma aşamasında önemli bir üretim faktörüdür. Fakat kapasitenin bilinçsiz ve plansız biçimde fazla kullanımı ayrıca diğer tüm olanakların tek faktörle ilgili taraflara aktarım ülkelerin büyüme problemleri yaşamalarına neden olmaktadır. Doğal kaynak kapasitesinin bilinçsiz ve plansız kullanımı ve ekonomik büyümenın kaynak kullanımına dayandırıldığı takdirde doğal kaynak lanetinin geçerli olmasına katkı sağlamaktadır. Bu çalışmada, MENA ülkeleri için 1990-2020 yılları arasında doğal kaynak bağımlılığının ve makroekonomik göstergelerin ekonomik büyüme üzerindeki etkileri panel veri analizi yöntemiyle analiz edilmesi ve literatüre katkı sağlanması amaçlanmıştır. Doğal kaynak bağımlılığının ekonomik büyüme üzerindeki etkilerine bakıldığında pozitif anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Analizde dâhil edilen makroekonomik göstergeler incelendiğinde ise işgücünde meydana gelen artışların ekonomik büyüme üzerinde anlamlı ve negatif bir etki yarattığı görülmektedir. Nüfus, gayri safi sabit sermaye ve finansal gelişmenin ekonomik büyüme üzerinde anlamlı ve pozitif etkisi tespit edilmiştir. Bulunan sonuçlardan hareketle doğal kaynak lanetinin geçerli olmadığı, doğal kaynak nimetinin geçerli olduğu söylenebilmektedir.
Keywords : Doğal Kaynak Bağımlılığı, Makroekonomik Göstergeler, Ekonomik Büyüme, Mena Ülkeleri, Panel Veri Analizi