Atmosferdeki Partikül Madde (PM10) Miktarındaki Değişimin GNSS ile Kestirilen Islak Zenit Gecikmesi Üzerindeki Etkisinin Araştırılması

Authors : Gökhan GÜRBÜZ, Kurtulus Serdar GÖRMÜŞ, Umut ALTAN

Pages : 472-478

Doi:10.35414/akufemubid.705455

View : 17 | Download : 3

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hava kirliliği, insan sağlığını ve yaşadığımız çevreyi tehdit etmesinin yanı sıra bulunduğu yerde görüş mesafesini de düşürmektedir. Bunun sebebi, atmosferin alt katmanı olarak bilinen troposferde kirliliğe sebep olan gazların ve partikül maddelerin, ışığı saçması ve emmesidir. Troposferdeki gazlar, su buharı miktarı ve diğer meteorolojik parametreler, 1214-1610 megahertz aralığındaki mikrodalga sinyaller kullanarak konum belirleyen Global Uydu Navigasyon Sistemi’nde (GNSS), troposferik zenit gecikmesi olarak adlandırılan bir gecikmeye sebep olmaktadır. Hava kirliliği seviyesini ölçmeye yarayan değişkenlerden biri olan ve 10 mikrometreden küçük, 2.5 mikrometreden büyük çapa sahip Partikül Madde (Particulate Matter – PM10) miktarlarındaki ve yoğunluğundaki değişimlerin de GNSS sinyallerinde gecikmeye sebep olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmanın temel amacı, hava kirliliği ölçme parametrelerinden PM10 değerlerinin GNSS sinyallerindeki troposferik gecikmeye olan etkisinin araştırılmasıdır. Bu amaçla, Türkiye’nin partikül yoğunluğu olarak en yoğun şehirlerinden biri olan Zonguldak ili seçilmiştir. Zonguldak ili Merkez ilçesinde bulunan ve devamlı ölçüm yapan Türkiye Ulusal Sabit GNSS Ağı (TUSAGA-Aktif) istasyonlarından “ZONG” GNSS istasyonundan elde edilen veriler, GIPSY-OASIS II yazılımı ile değerlendirilmiştir. Birbirini takip eden ve aynı meteorolojik koşullar altında benzer ve farklı PM10 miktarına sahip günlere ait Islak Zenit Gecikmeleri (ZWD) incelenerek GNSS sinyallerine etkileri araştırılmıştır. Çalışma sonucunda, PM10 değerinin görece yüksek olduğu günlerde ortaya çıkan ZWD farklarının, PM10 değerinin görece düşük olduğu günlerde ortaya çıkan ZWD farklarından, fazla olduğu ortaya çıkarken, PM10 değerinin görece yüksek olduğu günlerde ortaya çıkan ZWD farklarına ait lineer bir korelasyon bulunamamıştır.
Keywords : GNSS, Islak Zenit Gecikmesi, PM10, Zonguldak