Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğine Göre Tasarlanmış Çelik Binada Kalıcı Ötelemeleri İçeren Performans Değerlendirmesi

Authors : Kaan Türker, Aykut Sayılır

Pages : 660-673

Doi:10.35414/akufemubid.1388878

View : 55 | Download : 63

Publication Date : 2024-06-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Depremlerden sonraki gözlemler ve sayısal/deneysel çalışmalar, yapılarda deprem sonrası oluşan kalıcı yanal ötelemelerin belirli sınırları aşması durumunda, yapının kullanılmaz hale gelerek toptan kaybına sebep olabildiğini göstermiştir. Bu bağlamda, ekonomik kayıpları azaltmak için kalıcı yanal ötelemelerin de performans değerlendirmelerinde gözönüne alınması gerekmektedir. Bu çalışmada, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğine (TBDY) göre tasarlanmış çelik bir bina için, yönetmelikte yer alan temel performans düzeylerinin kalıcı yanal ötelemeler bakımından yeterlilikleri değerlendirilmiştir. İncelenen bina dört katlı ve taşıyıcı sistemi kenar akslara yerleştirilen bir doğrultuda Moment Aktaran Çerçeve (MAÇ)’ler, diğer asal doğrultuda Merkezi Çaprazlı Çerçeve (MÇÇ)’lerden oluşmaktadır. Bina, tasarım depremi düzeyini ve maksimum deprem düzeyini temsil eden iki grup deprem yer hareketi için çift doğrultulu doğrusal olmayan dinamik analiz ile incelenmiştir. Bina tasarım deprem düzeyi için TBDY’de öngörülen performans hedeflerini sağlamıştır. MAÇ sistemindeki performans değerlerlendirmeleri çok düşük düzeyde hasara işaret etmesine rağmen, kalıcı ötelemeler binanın deprem sonrası kullanılamaz hale gelme potansiyeli bulunduğunu göstermiştir. MÇÇ sistemindeki performans değerlerlendirmeleri ise daha büyük hasar düzeylerini işaret etmiş, ancak kalıcı öteleme davranışı bakımından çok daha iyi sonuçlar vermiştir. Elde edilen kalıcı öteleme sonuçlarında narin çaprazların burkulma sonrası çevrimsel davranışı etkili olmuştur.
Keywords : çelik bina, moment aktaran çerçeve, merkezi çaprazlı çerçeve, deprem performansı, kalıcı yanal öteleme