KÜRESELLEŞME SÜRECİNDE GEÇİŞ EKONOMİLERİNİN SOSYO-EKONOMİK ADAPTASYONU

Authors : Atilla Ahmet UĞUR, Berna Balcı İZGİ

Pages : 158-174

View : 17 | Download : 8

Publication Date : 2011-03-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz 1980'li yıllar bütün dünyada dışa açılmanın ve serbestleşmenin hızlı bir biçimde yayıldığı, toplumlararası sınırların aşındığı ekonomik ve kültürel olarak küreselleşmenin boy gösterdiği bir dönem olmuş ve Sovyet Bloku'nun da çökmesi ile küreselleşme, alternatifsiz bir süreç olarak kendini kabul ettirmiştir. Bu durum, "Geçiş ekonomileri" adı altında bir iktisadi fenomenin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Türkiye gibi bu sürece daha önce girmiş ülkeler her ne kadar bu tanım kapsamında değerlendirilmese de, bu çalışmada Türkiye tanımlanan bu kategori içinde ele alınacaktır. Küreselleşme karşısında geçiş ekonomilerinin karşı karşıya kaldığı temel problem bu sürece nasıl tepki verecekleri ile ilgilidir. Zira küresel sürece yön veren merkez ülkeler, çevre ülkelere iki temel rejimi dayatmaktadır. Bunlar siyasal alanda demokrasi, ekonomik alanda ise serbest piyasa modelidir. Ancak gerek demokrasinin gerekse serbest piyasa modelinin etkin işleyebilmesi bu ülkelerin tarihsel ve toplumsal dinamikleriyle ilişkilidir. Bu nedenle söz konusu iki rejimin etkin işletilmesini engelleyen faktörler, temelde değişimi gerektirmekte ve buna tepkisel yaklaşılmaktadır. Diğer taraftan Ortodoks iktisadi yaklaşım çerçevesinde bir ülkenin gelişmişlik düzeyi, üretim hacminin arttırılması ve bununla bağlantılı olarak kaynakların etkin dağılımının sağlanmasına bağlıdır. Bu etkinliği sağlayan temel mekanizma ise serbest piyasadır. Ancak geçiş ekonomileri açısından yukarda da bahsedilen tarihsel ve toplumsal dinamikler açısından serbest piyasanın etkin işlemesini engelleyen faktörler vardır. Söz konusu faktörler bu çalışmada; tüketim ilişkilerinden kaynaklanan etkinsizlikler, üretim sürecinden kaynaklanan etkinsizlikler ve politik sistemden kaynaklanan etkinsizlikler, olarak ele alınacaktır. Anahtar Kelimeler: Globalleşme, Geçiş Ekonomileri, Demokrasi, Serbest Piyasa
Keywords : Globalleşme, Geçiş Ekonomileri, Demokrasi, Serbest Piyasa