OSMANLI İMPARATORLUĞU’NUN SON YILLARINDAKİ TÜRK KİMLİĞİ İNŞASININ SOSYAL İNŞACILIK TEORİSİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Authors : Melek KAYMAZ MERT

Pages : 1170-1183

Doi:10.17755/esosder.1072292

View : 9 | Download : 5

Publication Date : 2022-07-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Sosyal inşacılık, siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler disiplini içerisinde ana akım teorilere bir eleştiri olarak ortaya atılmış teorilerden biridir. Aktörler ve yapılar arasındaki sosyal ilişkinin her daim var olduğunu ve kimliğin böyle şekillendiğini, aktörler tarafından paylaşılan fikirlerin siyasi ve sosyal yapının bir belirleyicisi olduğu görüşüne sahip olarak sosyal inşacılık, sistemlerin kendiliğinden olan değil, inşa edilen sosyal yapılar olduğuna inanır. Bu noktada birçok kimlik siyasi aktörler tarafından çeşitli yollarla inşa edilmiştir. Ümmet temelli bir imparatorluk olan Osmanlı İmparatorluğu’nda devletin kimliği yüzyıllar boyunca din üzerinden inşa edilmiştir çünkü çok ulusluluk ortak payda olarak dini temel almayı gerektirmiştir. 19.yüzyılda dünyada yayılan milliyetçilik akımlarının etkisi ile kimlikler daha çok milliyetler üzerinden tanımlanır olmuştur. Bu noktada İmparatorluğu bir arada tutarak dağılmasını önlemek amacıyla farklı görüşler ortaya atılmıştır. Osmanlıcılık ve İslamcılık kolektif bir kimlik yaratmak konusunda başarısız olunca, Osmanlı’da da çoğunluğu oluşturan Türk tebaa devleti daha çok Türk kimliği üzerinden tanımlamış, ileri gelen devlet adamları devletin kurtuluşunu bunda bulmuş ve Türk kimliğini yeniden inşa etmeye çalışmışlardır. Bu anlamda Türkçülük Osmanlı’nın son dönemlerine damga vuran bir düşünce akımı olarak toplumsal ve kolektif kimliği Türk kimliği üzerinden tanımlayan bir düşünce akımı olmuştur. Bu akım, daha sonra yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin ideolojisini de oldukça etkilemiş ve özellikle Türk dili ve tarihi üzerine yapılan çalışmalara temel oluşturmuştur. Bu çalışmanın amacı, Osmanlı İmparatorluğunun son dönemlerindeki Türk kimliği inşasını sosyal inşacılık teorisi üzerinden değerlendirmek, bu bağlamda örnek olabilecek olayları ortaya koymaktır.
Keywords : Sosyal İnşacılık, Osmanlı, Türkçülük, Kimlik