Milli Mücadele’de Bozkır İsyanları

Authors : Taha Niyazi KARACA

Pages : 169-190

View : 12 | Download : 55

Publication Date : 2004-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Milli Mücadele döneminde Kuva-yı Milliye hareketine karşı gelişen ve diğer isyanlara da örnek teşkil eden Bozkır isyanları, Kuva-yı Milliye’nin Anadolu’daki hızlı bü- yümesi karşısında telaşa kapılan Damat Ferit Paşa ve taraftarlarının örgütlemesi olarak ortaya çıkmıştır. Damat Ferit Paşa, Kuva-yı Milliye’yi yok etme çarelerini araştırmak için Anadolu’ya heyetler göndermiştir. Bu heyetlerden, Konya ve Bozkıra giden heyetin başkanı olan Süleyman Şefik Paşa, yaptığı incelemelerden sonra; “Kuva-yı Milliye’yi dağıtmanın çok kolay olduğunu, fakat bunun için kendisinin Harbiye Nazırı olması gerektiğini” açıkça belirtmiştir. İstanbul’a dönmesinden kısa bir süre sonra da talep ettiği Harbiye Nazırlığı görevi kendisine verilmiştir. Bu atamadan sonra, görev yeri olan Konya’ya bağlı Bozkır’da Kuva-yı Milliye karşıtı ayaklanmalar çıkmıştır. Birinci Bozkır isyanı, Damat Ferit Paşa’nın Anadolu’daki en büyük dayanaklarından Vali Cemal Bey’in örgütlemesi ile 26 Eylül- 4 Ekim 1919 tarihleri arasında ortaya çıkmıştır. Yeni kurulan Ali Rıza Paşa Hükümeti kan dökmeden olayı kapatmak istemiş fakat başarılı olamamıştır. Asiler genel af ve Kuva-yı Milliye’nin bölgeden ayrılması istekleri ile 22 Ekim-4 Kasım 1919 tarihleri arasında ikinci kez harekete geçmişlerdir. Bu ikinci ayaklanma Kuva-yı Milliye birliklerinin Bozkır’a gönderilmesi ile ancak bastırılabilmiştir. Biz bu çalışmada çeşitli güç odaklarının, Anadolu’da gelişen milli hareketi yok etmek amacıyla Bozkır’da ayaklanma çıkarmaya yönelik faaliyetlerini, özellikle Başbakanlık Osmanlı Arşivleri ve Genelkurmay Başkanlığı Askeri Tarih Arşivi belgelerinin yardımı ile incelemeye çalıştık.
Keywords : Bozkır isyanları, isyan, Milli Mücadele, Türk inkılap tarihi, Atatürk, Mustafa Kemal, tahkik heyetleri, Hürriyet ve İtilaf, Konya, Kuva yı Milliye