Klâsik Dönem Osmanlı Tezyînî Sanatlarında Pafta Kullanımı

Authors : Belgin PEKPELVAN

Pages : 40-61

View : 16 | Download : 9

Publication Date : 2015-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Klâsik dönem Osmanlı tezyînî sanatlarında, kenarları çizgilerle sınırlandırılmış özel biçimlerle karşılaşılmaktadır. Bezeme deseni dışında bağımsız olarak gelişen veya bezeme deseni içinde motif, renk, doku, açık-koyu gibi alanları belirleyen bu biçimler, günümüzde “pafta veya kapalı alan” olarak adlandırılmaktadır. Klâsik dönem Osmanlı tezyînî sanatlarında kullanılan bazı paftaların biçimsel açıdan çeşitleri, oluşturulma yöntemleri ve kompozisyondaki işlevleri konusuna açıklık getirilmesinin, dönemin sanat anlayışının çözümlenmesine ve yeni tasarımların oluşturulmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu gerekçe ile makalede, paftaların genel karakterini oluşturan tasarım öğeleri, şekil-zemin ilişkisi açısından incelenmiş ve tasarım öğeleri ile tasarım ilkeleri açısından değerlendirilerek paftaların çözümlenmesine çalışılmıştır. Araştırmada genel tarama modeli ve nitel yöntemlerden biri olan doküman incelemesinden yararlanılmıştır. Makalenin bulgular kısmında, farklı malzemeler kullanılarak üretilmiş eserlerde yer alan ve biçim benzerlikleri gösteren pafta uygulamalarından örnekler sunulmuş olup, klâsik dönem Osmanlı tezyînî sanatlarında kullanılan paftaların, üslûp birliğinin sağlanmasında önemli işlevler yüklenmiş oldukları sonucuna varılmıştır.
Keywords : Osmanlı, Sanat, Tezhip, Bezeme, Pafta, Biçim