BİR DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ HASTANESİ'NE BAŞVURAN BİREYLERİN AKILCI İLAÇ KULLANIMLARININ BELİRLENMESİ

Authors : Medine YILMAZ, Fatma İLTUŞ KIRBIYIKOĞLU, Zeynep ARİÇ, Betül KURŞUN

Pages : 39-47

View : 17 | Download : 8

Publication Date : 2014-03-07

Article Type : Research Paper

Abstract :AMAÇ: Akılcı olmayan ilaç kullanımı bütün dünyada, özellikle de gelişmekte olan ülkelerde en temel ve önemli sağlık sorunlarından birisidir. Akılcı ilaç kullanımında topluma/ bireylere düşen sorumluluk akılcı tüketimdir. Bu çalışmanın amacı akılcı ilaç kullanımında bireylerin ilaç kullanımına ilişkin alışkanlıklarının ve davranışlarının belirlenmesidir. YÖNTEM: Araştırma örneklemi olasılıksız örnekleme yöntemi seçilmiş, bir Diş Hekimliği Fakültesi Hastanesi'ne günübirlik diş tedavisi olmaya gelen, sağlıklı 142 bireyden oluşmuştur.  Verilerin toplanmasında “Akılcı İlaç Kullanımı Formu” kullanılmıştır. Form  “bireylerin sosyo-demografik özellikleri, ilaç temin etme, saklama ve imha etme durumlarına ilişkin alışkanlıklarını ve ilaç kullanım davranışlarını” belirlemeye yönelik 45 sorudan oluşmuştur.  Araştırma için etik kurul onayı ve kurum izni alınmıştır. BULGULAR: Bireylerin yaş ortalaması 37,2 ±12,7 olup büyük çoğunluğu kadın (%56.3) ve üniversite mezunudur (%39.4). Bireylerin %16.2'si komşu/yakınlarının tavsiyesi ile , %18.3'ü  her zaman ve %32.4'ü bazen doktora gitmeden önce kendi kendine  ilaç kullandığını; %21.8'i benzer şikayetleri olan tanıdıklarına ilaç tavsiyesinde bulunduğunu, %64.8'i tedavide geleneksel yöntemler kullandığını bildirmiştir. Kadınların daha çok prospektüs okuduğu (p=0.02), buna karşın cinsiyet ve eğitim düzeyi ile “doktora muayene olmaya gitmeden tanıdıklarına ilaç yazdırtma ve ilaç alma; reçete ile ilaç alırken, reçetede yazan ilaç olup olmadığını kontrol etme; kullanılan ilacın son kullanma tarihine bakma; doktora gitmeden kendi kendine veya komşu tavsiyesi ile ilaç kullanma” davranışları arasında ilişki olmadığı görülmüştür. SONUÇ: Araştırma sonuçları bireylerin eğitim düzeyi yüksek olmasına karşın akılcı ilaç kullanım davranışlarının istendik düzeyde olmadığını göstermiştir. Sağlıklı / hasta bireylerle çalışan hemşireler, girişimlerinde bireylerin doğru ve akılcı ilaç kullanımı konusunda farkındalık eğitimlerine yer vermelidir.  
Keywords : akılcı ilaç kullanımı, hemşirelik, kendi kendine ilaç kullanımı