Harâc ve Emvâl Literatüründe Altın ve Gümüş ile İlgili Rivayetlerin Fıkhî Tahlili

Authors : Yusuf Erdem GEZGİN

Pages : 137-154

View : 20 | Download : 7

Publication Date : 2020-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Kıymetli iki maden olan altın ve gümüş sünnette ribevî mallar arasında sayılmıştır. Fukahanın çoğunluğu bu iki madeni ribevî olarak kabul etmiş ve sarf akdi kuralları kapsamında mübadele edilmesi gerektiğini ifade etmişlerdir. Fakat bir kısım fakihler bu görüşten farklı düşünmekte ve altınla gümüşün bazı türlerinin ribevî olmadıklarını iddia etmektedirler. Harâc ve emvâl literatürünün dört temel eserinde altın ve gümüş konularının ele alındığı bu makalede ilgili görüş farklılıklarına değinilmemiş; sadece altın ve gümüşün fıkhî mahiyetiyle alakalı ihtilafların tarihsel izleri takip edilmiştir. Bu çerçevede çalışmamızda Ebû Yusuf’un (öl. 182/798) Kitâbu’l-Harâc, Yahya b. Âdem’in (öl. 203/818) Kitâbu’l-Harâc, Ebû Ubeyd Kâsım b. Sellâm’ın (öl. 224/838) Kitâbu’l-Emvâl ve İbn Zencûye’nin (öl. 251/865) Kitâbu’l-Emvâl adlı eserleri incelenmiştir. Böyle bir araştırmayla, fıkıh ilminin gelişim süreçleri içerisinde altın ve gümüşün fıkhî mahiyetiyle ilgili farklı kanaatlerin ilk dönemdeki izleri sürülmüştür. Zira hicri VIII. asra kadar bu iki madenin ribevî/para olmaları yönünde bir tartışmanın olmadığı düşünülmektedir. Bu düşünceyle ilgili objektif bir sonuca ulaşmak amacıyla bu dört temel eser eksenli bir araştırma yapılmıştır.
Keywords : islam hukuku, Altın, Gümüş, Harâc, Emvâl