NECMETTİN ERBAKAN VE KIBRIS BARIŞ HAREKÂTI

Authors : Fadime TOSİK DİNÇ

Pages : 122-154

Doi:10.53662/esamdergisi.1020700

View : 16 | Download : 5

Publication Date : 2022-04-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırmanın amacı, Kıbrıs Barış Harekâtı’nda Necmettin Erbakan’ın rolünü belirlemektir. Bununla birlikte, Erbakan’ın liderliğini yaptığı MNP Programı’nda dış siyasetle ilgili kısmında Kıbrıs meselesi üzerinde durulmamış ve MNP’nin yerine kurulan MSP Pogramı’nda da Kıbrıs’a yer verilmemiştir. MSP, 1973 seçimlerinde 48 milletvekili ile Meclise girmiştir. Daha sonra CHP-MSP Hükûmetinde koalisyon ortağı olmuştur. Erbakan, partisinin Kıbrıs ile ilgili bir görüşü olmamasından dolayı CHP’nin 1973 seçim bildirgesinde yer alan “Kıbrıs sorunu için Türkiye’nin ve Kıbrıs Türklerinin yararına ve bölge barışına en uygun çözümün, Kıbrıs’ı bağımsız federatif devlet statüsüne kavuşturmak olduğuna inanıyoruz. Bu federatif devlette, Türkler devlet yönetimine eşit egemenlik hakları ile katılacaklardır. Kıbrıs Türklerinin toprak mülkiyetleri ve ekonomik gelişme olanakları teminat altına alınacaktır.” görüşünü kabul etmiş, böylece bu görüş Koalisyon Hükûmeti Protokolü’nün 108. maddesini teşkil etmiştir. İlk başlarda kendisinin ve partisinin Kıbrıs ile ilgili ciddi fikirleri olmasa da 15 Temmuz 1974’teki Yunan Cunta darbesinin ardından Ecevit Hükûmetinin Kıbrıs konusunda daha etkin bir politika izlemesini teşvik etmiştir. Böylelikle MSP, Kıbrıs’a Barış Harekâtı’nın düzenlenmesinin itici gücü olmuştur. Kıbrıs’taki Türk Barış Harekâtı’nın durdurulmasını isteyen BM Güvenlik Kurulu’nun 353 sayılı kararının aksine Erbakan ve MSP’li bakanlar, harekâtın amacına ulaşana kadar devam ettirilmesini savunmuştur. Erbakan, ateşkesten sonra düzenlenen barış konferansı toplantılarını “zaman kaybı” olarak değerlendirirken zaman, onu haklı çıkarmıştır. Nitekim bu gerçeğin görülmesi üzerine 14 Ağustos’ta “İkinci Barış Harekâtı” yapılmış ve Magusa-Lefkoşa-Lefke-Erenköy çizgisine ulaşılmıştır. Erbakan, Kıbrıs Barış Harekâtı’nın başlaması ile Koalisyon Hükûmetinin kuruluş protokolündeki “Bağımsız Federatif Devlet” anlayışı yerine “Taksim” tezini benimsemiştir. CHP’li ortaklarının parti programlarında ve hükûmet protokolündeki “Bağımsız Federatif Devlet” modelinde ısrar etmeleri üzerine her iki tarafı birleştiren bir çözüm olarak “Coğrafi Taksimatlı Federatif Devlet” modelinde anlaşılmıştır. Ancak barış harekâtı sonrasında koalisyon ortakları arasındaki görüş farklılıkları artmış, Kıbrıs kazanımını siyasi prime dönüştürmek isteyen Ecevit’in erken seçime gitme ısrarı üzerine koalisyon hükûmeti dağılmıştır. Fakat hem o süreçte hem de sonrasında Kıbrıs meselesinde Ecevit’in mi, yoksa Erbakan’ın mı rolünün daha büyük ve etkili olduğu tartışması hem basında hem kamuoyunda hem de siyasi mahfillerde yapılmaya devam etmiştir.
Keywords : Necmettin Erbakan, , MSP, Kıbrıs Barış Harekâtı, Bülent Ecevit