İBN SÎNÂ’YA GÖRE KUR’ANÎ VE FELSEFİ HİTABIN DİYALEKTİĞİ: “ELEŞTİREL BİR ÇALIŞMA”

Authors : Abdülkerim Soliman

Pages : 202-231

Doi:10.53662/esamdergisi.1520648

View : 47 | Download : 58

Publication Date : 2024-10-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kur’an-ı Kerim, Peygamber’e (s.a.v) indirildiği andan kıyametin kopacağı vakte kadar, zaman gözetmeksizin, Allah’ın mucizevi kitabıdır. Hem inananların hem de ona karşıt olanların zihinlerini ve kalplerini kendisiyle meşgul etmesi, onun mucizevi yönlerinden biridir. Herkes kendi uzmanlığına, eğilimine, düşüncesine ve ideolojisine göre kendisini meşgul eden ve ilgilendiren şeyi onda arar. Bu nedenle, Kur’an’dan etkilenmesi sebebiyle veya onu daha iyi tanımak amacıyla, Kur\'an\'ı inceleyen pek çok ilim dalı ortaya çıkmış, onu araştıran usul ve yöntemlerin sayısı çoğalmıştır. Bu ilimlerden biri de felsefedir. Kur\'anî hitap ile felsefi söylem arasındaki örtüşme, Müslüman filozofları, iki söylemi uzlaştırmak ve aralarında bir çatışma olmadığını ispat etmek amacıyla Kur\'an\'ın bazı varlığa dair ve gaybî konularının analitik okunmasında felsefeyi kullanmaya sevk etmiştir. İbn Sînâ’nın geçmişte, Kur’anî hitap ile felsefi söylemi yakınlaştırmaya yönelik gayretleri, en önemli çabalardan biri kabul edilir. Zira bu çabanın, modernite savunucuları üzerinde büyük ve derin etkisi bulunmaktadır. Bunun yanı sıra İbn Sînâ, Kur’an’ı anlama ve yorumlamada burhan, siyak ve maksadı esas alan yönteme önem vermiştir. Bu çalışma, İbn Sînâ’nın tefsir anlayışının temel özelliklerini ortaya koymaya çalışmaktadır. Çalışma bir giriş ve dört bölümden oluşmaktadır: Birinci bölümde bâtinî tefsir, ikinci bölümde bazı kozmik imgelerin bilimsel ve felsefi yorumları, üçüncü bölümde bazı ahiret sahnelerinin felsefi yorumları, dördüncü bölümde ise Allah\'ın birliğinin ispatında felsefi yorumlar ile uluhiyet ve nübüvvetin ispatında burhanî yorumlar ele alınmıştır. Çalışmada eleştirel analiz yöntemi benimsenmiştir.
Keywords : Tefsir, , Kur\'an, Felsefe, diyalektik, İbn Sina