ENDÜSTRİYEL YAKIT TÜRÜ PETROKOK’UN İNSAN SAĞLIĞI VE ÇEVREYE ETKİLERİ

Authors : Selin BAHAR, Fatma Füsun UYSAL

Pages : 100-106

Doi:10.31796/ogummf.373369

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2018-09-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Petrokok başlıca karbondan oluşan siyah renkli katı bir yakıt olup, kükürt elementini, metallerin elementel şekillerini ve uçucu olmayan inorganik bileşikleri içerir. İlk modern petrokok üretim tesisi 1930’larda A.B.D.’nde kuruldu. 2007 ile 2012 arasında A.B.D.’nde kok üretimi %2, dünya üzerinde ise %35 arttı. 2013 yılı verilerine göre A.B.D., Çin, Hindistan, Venezualla, Brezilya önemli petrokok üreticileridir. Petrokok yüksek ısıl değeri, düşük kül içeriği ve benzeri katı yakıtlar içerisinde fiyat avantajlarıyla özellikle son yıllarda alternatif bir yakıt olarak tercih edilmektedir. Petrokok en çok endüstriyel tesislerde ve elektrik santrallerinde yakıt olarak kullanılmaktadır. Çimento fabrikaları döner fırınlarında yakıt derecesindeki petrokoku tüketmektedirler. 2016 Çimento Sanayi Raporuna göre Türkiye’de çimento sanayinde %70 oranında yakıt olarak kullanılmıştır. Petrokok açısından Türkiye hem ihracatçı hem de ithalatçı konumundadır. Dünyada üretilen petrokokun %55’i çimento sanayinde kullanılmaktadır. Önümüzdeki yıllarda Çin, Hindistan ve Vietnam gibi ülkelerde elektrik üretimindeki artış petrokok kullanımında artışa neden olması beklenmektedir. Petrokok depolama ve  elleçleme operasyonlarından oluşan kayda değer miktarda sağlık riski oluşmaktadır. EPA bilhassa çapı 10 µm ve daha küçük olan taneciklerle ilgilenmektedir çünkü bunlar boğazdan ve burundan geçerek akciğerlere girmektedir. Bir kere solunduğunda, bu tanecikler akciğere girmekte ve ciddi sağlık sorunlarına neden olmaktadırlar. Bu nedenle 10 µm ve daha küçük taneciklerin çalışma ortamındanki konsantrasyonları ölçülmelidir. Petrokok’un yüksek konsantrasyonlarına sonulum yoluyla maruziyet hem insanlarda hem de hayvanlarda solonum yolu iltihabı oluşturmaktadır. Tekrarlanan maruziyet ise akciğer fonksiyonlarında bozulmaya neden olabilmektedir. Yapılan çalışmalarda kanserojen ya da üremeyle ilgili herhangi bir etkisi saptanmamıştır
Keywords : Petrokok, endüstriyel yakıt, çimento sanayi