Aykırı Sözlükler

Authors : Fatih DOĞRU

Pages : 191-198

Doi:10.17494/ogusbd.75647

View : 8 | Download : 5

Publication Date : 2015-04-13

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir dilin söz varlığını barındıran temel başvuru kaynakları olan sözlükler hazırlanış amaçlarına ve oluşturulma tekniklerine göre farklı kategorilere ayrılmaktadır. Hazırlanan sözlüğün tek dilli ya da çok dilli olması, alfabetik ya da tematik olarak düzenlenmesi, ele aldığı söz varlığının niteliği (genel sözlük, lehçe sözlüğü, terim sözlüğü, eşanlamlılar sözlüğü vb.) gibi ölçütlere göre bu kategoriler oluşturulmaktadır. İçeriği (mizah), üslubu (yergi) ya da formatı (alfabetik olmayan düzenleme) ile beklenen ölçütlerden ayrılan bir başvuru kaynağı olarak tanımlanan aykırı sözlükler de hazırlanış amacı ve oluşturulma tekniği itibariyle farklı bir sözlük kategorisi olarak görülmektedir. Aykırı sözlükler bilinen bu kategorilerin dışına çıkan ve mizahi/eleştirel bir içeriğe sahip olan, alışılageldik tanımların yerine sıra dışı tanımların yer aldığı sözlüklerdir. Aykırı sözlüklerin en temel özelliği hem sözlüğün tanımlarındaki, hem hazırlanış yöntemindeki hem de sözlüğü oluşturan veritabanındaki sıra dışılıktır. Yapılan tanımların alışılmış sözlük tanımlarından farklı olmasının yanı sıra bu tanımlarda alaycı, mizahi, eleştirel ve kimi zaman da toplumsal değerlere ters düşen bir yaklaşım görülür. Bu çalışmada aykırı sözlüğün ne olduğu; Türkiye’de ve Dünyadaki belli başlı aykırı sözlüklerin hangileri olduğu ve bunların özellikleri üzerinde durulacaktır.
Keywords : Aykırı sözlük, Sözlük, Sözlükbilim, Sözlük türleri