URFA VE YÖRESİNDE YETİŞMİŞ OLAN BAZI BİLİM ADAMLARI

Authors : Necati AVCI

Pages : 95-114

View : 12 | Download : 10

Publication Date : 2002-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Urfa ve bölgesindeki Harran, Suruç, Birecik v.s. gibi şehir ve kasaba­lar, çeşitli alanlarda bilim dünyasına hizmet eden pek çok bilim adamı yetiştirmiştir. şehrin milattan önce, çok eski tarihlere dayanan geçmişi ve üzerinde barındırdığı kültürler, bu bölgeyi, bilim, ticaret ve kültür yö­nünden zenginleştirmiş; İslamî dönemlerde de kalkınmaya damgasını vurmuştur. Bölge; Hermetikler, Sü­merler, Hititler, Asurlular zamanında önemli yer tutmuştur. İslamî dönemde ise; yönetime geçen Emevîler za­manında bir ara İslam başkenti olmuş, Abbâsîlerin başlangıcında, İslâmî bi­limler yönünden en parlak dönemlerini yaşamıştır. Bu ta­rihlerden sonra çarpışmalara sahne olan bölge, barındırdığı bilim adamlarının ayrılmalarıyla, bu değerini bir daha da geri alamamıştır. Bölgede, zamanla tıbda, astronomide, matematik, felsefe, mantık, ta­rih, tef­sir, hadis, fıkıh ve edebiyat sahalarında, pek çok bilim adamı yetişmiştir. Bu bi­lim adamları, o zamanlar üç kıtaya ve İslam dünyasının her tarafına yayılmış ve birikimlerini de oralara götürmüşlerdir. Bunun tersi de olmuş ve pek çok bölge­den tahsil için buraya gelmişlerdir. Bölgede; tıb, matematik, geometri, hendese, astronomi, fizik, felsefe ve in­san bilimlerinde; Sabit b. Kurra, Câbir b. Sinan el-Battânî, Sinan b. Sâbit b. Kurra, bunun oğlu Sâbit b. Sinan b. Kurra, Sâbit b. İbrahim b. Zehrun, Ebu İshak İbrahim, Harranlı İbn Vasîf, Yunus el-Harranî, Hilal b. İbrahim es-Sâbi', Hilal b. Muhassin es-Sâbi' ve bunun oğlu Ğarsunni'me b. Hilal gibi âlimler yetişmiştir. Tefsir, hadis, fıkıh, tarih ve edebiyat gibi İslam bilimle­rinde ise; Harranlı İbn Ce­lebe, Fityan b. Meyyâh es-Sülemî el-Harranî, Mu­hammed b. Ali b. Sadaka, Ebu Senâ' Hammad b. Hibetullah el-Harranî, Hamza b. Ali b. Kubaytî, Ebu Muhammed b. Ye'îş el-Harranî, Ebu Muham­med Abdulkadir er-Ruhâvî, Ebu Fazl Yusuf es-Sekâkînî, Fah­ruddin Muham­med b. Hıdır b. Teymiyye el-Harranî, Yakub b. Sâbir b. Be­rekat el-Mıncenîkî, Nasîhuddin Abdulkadir b. Seleme el-Harranî, Seyfud­din Abdulganî b. Fahruddin Muhammed b. Teymiyye, Necmuddin Ebu Be­rekât Abdusse­lam b. Teymiyye, Abdulkadir b. Abdulganî b. Teymiyye, Ebu Mehâsin Abdulha­lim b. Abdusselam b. Teymiyye, şerefuddin Abdul­lah b. Abdulhalim b. Teymiyye, şeyhulislam Takiyuddin Ebu Abbas b. Abdulhalim b. Teymiyye el-Harrani, Hayat b. Kays b. Reccal b. Sultan el-Ansarî, Hayat b. Kays b. Abdulaziz el-Harranî gibi büyük İslam alimleri yetişmiştir.
Keywords : Urfa, Yöre, Tarih, Bilim