Türkçede Metaforlar ve Metaforik Anlatımlar

Authors : Celal DEMİR, Özge KARAKAŞ YILDIRIM

Pages : 1085-1096

Doi:10.32709/akusosbil.599335

View : 18 | Download : 14

Publication Date : 2019-12-30

Article Type : Review Paper

Abstract :“Metafor” kavramı, Batı literatüründe eski Yunan filozofu Aristoteles’ten bu yana hem terim hem de leksik bir unsur olarak bilimsel çalışmalara konu olmuş, her yönüyle tartışılmış ve uygulamada fikir birliğine varılmıştır. Bu kavramın gerek sanat alanında gerekse bilim dallarındaki pratikleri, eğitim-öğretim kurumlarında bir ders olarak okutulmakta ve öğretilmektedir. Türkiye Türkçesi literatüründe “metafor”, “metaforik anlatım” ve “metaforik adlandırma” ile ilgili tartışmalar yeni başlamıştır. Çeşitli metaforların kavram ve tasavvur olarak Türk kültüründe de bin yıl öncesinden oluştuğu, bu tasavvurların anlama ve anlatma unsuru olarak günlük yaşamda kullanıldığı bilinmektedir. Bunun örneklerine yaklaşık bin üç yüz yıl önce yazılmış olan Göktürk metinlerinde de rastlamaktayız. Ancak bu konuda yapılmış çalışmaların sayıca az olduğunu, bazı kaynaklarda verilen bilgilerin de yetersiz olduğunu görmekteyiz. Bazı çalışmalarda “metafor” olgusunun terim ve kavram olarak tartışılmadığı, bazı çalışmalarda yer alan bilgi ve açıklamaların yanlış veya yetersiz olduğu görülmüştür. Güncel sözlüklerde ve ansiklopedilerde ise gerektiği gibi açıklanmamıştır. Hatta bazı sözlüklerde bu kelimeye madde başı olarak hiç yer verilmemiştir. Bu çalışmanın amacı, literatürümüze yeni girmiş olan “metafor” terimiyle ilgili   tespit, tanım ve açıklamaları inceleyip eksik ve yanlışları belirleyerek düzeltilmesini sağlamaktır. Bu nedenle “metafor” kelimesinin terim olarak tanımı, kavram olarak özellikleri üzerinde durulmuş ve “metafor” olgusunun “mecaz” terimiyle açıklanamayacağı vurgulanmıştır. Ayrıca metaforik anlatım ve adlandırmaların Türk kültüründe yeni bir tarz olmadığı, dilimizin bilinen en eski metinlerinde bile metaforik anlatımlara ve adlandırmalara yer verildiği örnekler üzerinde gösterilmiştir.
Keywords : metafor, mecaz, metaforik anlatım, metaforik adlandırma