Çoğulculuk ve Vesayet İkileminde 1961 Anayasası

Authors : Mürşide ŞİMŞEK

Pages : 221-240

Doi:10.32709/akusosbil.788507

View : 21 | Download : 11

Publication Date : 2020-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Doktrinde 1961 Anayasası’nın geniş ölçüde yer verdiği temel hak ve hürriyetlerle çoğulcu demokrasiyi getirdiği iddiası yaygın olarak kabul görmektedir. Bu yaklaşımı benimseyenler 1961 Anayasası’nın hazırlık sürecinde ve uygulanmasında temel hak ve hürriyetlerin toplumun tüm kesimleri için tanınmasının esas kabul edildiğini ileri sürerler. Neticede 1961 Anayasası’nın siyasal yelpazenin genişlemesinin önünü açtığı ifade ederler. Söz konusu iddianın gerçek olmadığını kabul eden yaklaşım 1961 Anayasası’nda çoğulcu demokrasinin hayat bulmasını engelleyecek kurumsal düzenlemelere yer verildiğini ve böylece demokrasiyi budayacak vesayet tohumlarının ekildiğini ileri sürmektedir. Bu yaklaşıma göre 1961 Anayasası ile tanınan temel hak ve hürriyetlerin toplumun tüm kesimlerince kullanılması başta Anayasa Mahkemesi olmak üzere çeşitli kurumsal araçlarla dolaylı olarak engellenmiştir. Makalede bu iki iddia ele alınmış ve 1961 Anayasası’nın tanıdığı özgürlüklerin uygulamada hangi kesimlerce kullanılabildiği ve bu özgürlüklerin kullanılmalarının kurumsal düzeyde engellenip engellenmediği araştırılmıştır. Bu kapsamda öncelikle 1961 Anayasası’nın hazırlık sürecinde etkili olan yaklaşım ve bu yaklaşımın temel amaçlarına bakılmıştır. Daha sonra 1961 Anayasası’nda yer verilen ve resmi ideolojinin taşıyıcılığı misyonu yüklendiği iddia edilen Anayasa Mahkemesi (AYM), Milli Güvenlik Kurulu (MGK), Cumhuriyet Senatosu, Cumhurbaşkanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) yetkileri, görevleri ve siyasal arenada vesayetçi işlev yerine getirip getirmedikleri açısından incelenmiştir. Neticede 1961 Anayasası’nın felsefesine ve uygulamadaki duruma bakılarak Anayasayla ilgili çoğulculuk - vesayet ikilemi tartışmasına katkıda bulunulmuştur.
Keywords : 1961 Anayasası, resmi ideoloji, vesayet, çoğulcu demokrasi, temel hak ve hürriyetler