Havayolu Taşımacılığı ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Türkiye Örneği

Authors : Mehmet ALTUNTAŞ, Emre KILIÇ

Pages : 187-202

Doi:10.32709/akusosbil.716045

View : 21 | Download : 7

Publication Date : 2021-03-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Uluslararası hava taşımacılığı alanında yaşanan liberalleşme eğilimlerine paralel olarak Türkiye’de gerçekleştirilen serbestleşme hareketleri, sektörü yoğun bir rekabet ortamına dahil etmiştir. Söz konusu rekabet ortamı, yolcuların daha düşük fiyatlarla daha fazla uçuş noktasına erişilebilirliğini sağlamıştır. Gerek arz gerekse de talep ekseninde yaşanan bu gelişmeler, sektörün ekonomik büyüklükler üzerindeki etkisini önemli ölçüde farklılaştırmıştır. Bu çalışmada 1960 – 2017 dönemine ilişkin Türkiye’deki havayolu toplam yolcu ve yük trafiği ile gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Analizin ilk bölümünde Pesaran vd. (2001) tarafından geliştirilen ARDL analiz yöntemi kullanılarak değişkenler arasında uzun dönemli eşbütünleşme ilişkisi incelenmiştir ve uzun ve kısa dönem katsayı tahmini yapılmıştır. Sonuçlara göre yolcu trafiği ile gayrisafi yurtiçi hâsıla arasında koentegre bir ilişki tespit edilmiş, ancak uzun dönemde yolcu ve yük trafiğinin ekonomik büyüme üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkiye rastlanmamıştır. Fakat kısa dönemde yolcu trafiğinin ekonomik büyümeyi artırıcı yönde bir etkisi olduğu sonucuna varılmıştır. Analizin ikinci bölümünde ise Toda-Yamamoto nedensellik testi ile değişkenler arasındaki karşılıklı nedensellik ilişkisi incelenmiştir. Nedensellik analizi sonuçları yolcu trafiği ile gayrisafi yurtiçi hasıla arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğunu ortaya koymuştur. Elde edilen bulgular hava yolu yük ve yolcu taşımacılığının ekonomik büyüme üzerindeki etkisini ortaya koymuştur. Bulgular doğrultusunda politika yapıcılara havayolu taşımacılığının altyapısının geliştirilmesi önerilmektedir.
Keywords : Havayolu taşımacılığı, ekonomik büyüme, ARDL, Toda Yamamoto