Karaçay Malkar Türkçesi Atasözlerinde Eski Türkçe İzler

Authors : Ayşe Aydın

Pages : 1416-1448

Doi:10.32709/akusosbil.1251522

View : 45 | Download : 45

Publication Date : 2024-12-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Dünya coğrafyasında büyük bir alana yayılmış olan Türk Dili, birbirleriyle mukayese ettiğimizde çeşitli fonetik ve ekleşme bilgisi özellikleri bakımından morfo-fonetik denkliklerle takip edebildiğimiz şive ve lehçeleri içine alan, cihet olarak Doğu, Batı ve Kuzey; kavmî olarak Karluk, Oğuz ve Kıpçak diye adlandırılan gruplardan oluşur. Türk dilinin Kuzey diğer bir ifadeyle Kıpçak şive grubu içerisinde yer alan Karaçay Malkar Türkçesi karakteristik bir Kıpçak şivesi olduğunu d/>>y/ geçişmesi, tag(dağ)> taw sızıcılaşması, bolmak kelimesinin başındaki b”yi koruması, -GAn sıfat ekli ve +GA ekli kullanımlar, ben>men süreklileşmesi ve en önemlisi de #y>#c dişlileşmesi ile gösterir. Bir dilin söz varlığının farklı açılardan ele alınması toplumların kültürel ve sosyolojik hayatlarını gözler önüne sermek bakımından tanıtıcı nitelikte olabilir. Bunun gereği, bu çalışmada sözlü edebiyatın ürünü olarak milletlerin en önemli hazinelerinden biri olan, milletlerin kültürel ve toplumsal değerlerini yansıtan, millî olup nesilden nesile aktarılan öğüt verici, didaktik, özlü, hikmetli sözler olan atasözlerinin Karaçay Malkar Türkçesindeki örnekleri geçmişten günümüze değerlendirilip, bu özdeyişlerde muhafaza edilen Eski Türkçe fonetik, ekleşme bilgisi hususiyetleri ve ayrıca arkaik kelimeler tespit edilerek kültürel bağın izlenmesi amaçlanmaktadır. Yer yer bu bağın Anadolu Ağızlarındaki uzantıları da dikkatlere sunulacaktır. Bazı kelimelerin Anadolu ağızlarındaki birebir varlıkları (tübe-, bay, süyek, ürmek, tab-) sayesinde de türkü, mani gibi sözlü edebiyatın pek çok ürünü gibi atasözlerinin de farklı coğrafyalarda da olsa Türk boyları arasında söylenirken sınır tanımadığı gösterilmeye çalışılacaktır.
Keywords : Karaçay Malkar Türkçesi, atasözü, Eski Türkçe, Kıpçak