An Examination of the Association between Visual Images and Texts in History Textbooks Published in 2018 / 2018 Yılında Yayımlanan Tarih Ders Kitaplarında Yer Alan Görsel Ögeler ile Metinler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Authors : Ali GÖKALP, Erkan DİNÇ

Pages : 78-97

Doi:10.19160/e-ijer.1074569

View : 11 | Download : 8

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırmada, lise tarih ders kitaplarındaki görsellerin metinlerle nasıl ilişkilendirildiğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda çalışma, doküman analizine dayalı nitel bir araştırma olarak yapılandırılmıştır. Araştırmanın veri kaynaklarını Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) bünyesinde hazırlanıp yayımlanan dokuzuncu, onuncu ve on birinci sınıf tarih ders kitapları oluşturmuştur. İncelenen ders kitaplarından dokuzuncu sınıflarda 234, onuncu sınıflarda 247 ve on birinci sınıflarda 188 olmak üzere toplam 669 görselin olduğu tespit edilmiştir. Bunlar ve ilgili kitapların kapak görselleri içerik analizine tabi tutulmuştur. Çalışma bulguları dokuzuncu ve onuncu sınıf kitaplarındaki kapak görsellerinin içeriği sınırlı düzeyde yansıttıklarını, on birinci sınıf kitabındakinin ise içeriği temsil etmekten uzak kaldığını göstermiştir. Bunun yanında incelenen her bir ders kitabında görsel sayısı fazla olmasına karşın bunların büyük bir bölümünün metinlerle ilişkilendirilmesinin sınırlı bir kapsamda gerçekleştirildiği, bazı görsellerin metinlerle açık olarak ilişkilendirilerek öğrenme süreçlerinde işe koşulduğu, bazılarının ise metinlerle örtük olarak ilişkilendirildiği görülmüştür. Ayrıca, az sayıda görsel ile bu görsellerin çevrelerinde yer alan metinler arasında herhangi bir ilişkilendirilme yapılmadığı tespit edilmiştir. Ulaşılan bulgular ve yapılan tespitlerden hareketle şunlar önerilmiştir: Ders kitaplarının kapaklarında kullanılan görseller, mümkün mertebe içeriğin bütününe hitap edecek ve içerik ile ilişkili olacak şekilde tasarlanabilir. Ders kitaplarında yer verilen görseller ve metinler mümkün olduğunca birbirleriyle açıkça ilişkilendirilerek her birinin öğrenme-öğretme süreçlerine aktif katkılar sağlaması için gereken düzenlemeler yapılabilir.
Keywords : Ortaöğretim Tarih Ders Kitapları, Görsel Ögeler, Görsel Ögeler ve Metinler Arasındaki İlişki, Doküman Analizi