Biyoparçalanır Doğal ve Sentetik Polimerlerin Yara Örtülerinde Kullanımı

Authors : Sümeyra PANCUR, Erem BİLENSOY, Sema ÇALIŞ

Pages : 419-442

View : 19 | Download : 7

Publication Date : 2022-10-19

Article Type : Review Paper

Abstract :Yara iyileşmesi; hemostaz, enflamasyon, hücre çoğalması ve skar dokusunun yeniden şekillendirilmesi aşamalarından oluşan son derece karmaşık bir süreçtir. Bu sürecin gecikmesi ya da bozulması, hastaların yaşam kalitesini düşürerek önemli sağlık sorunlarına yol açmanın yanı sıra, sağlık sistemleri için de sosyo-ekonomik bir yük getirmektedir. Bu nedenle, etkili yara iyileşme sürecinin sağlanabilmesi için farklı yara tiplerine ve iyileşme fazlarına yönelik ihtiyaç duyulan gereksinimleri karşılayabilecek çeşitli yara örtüsü tasarımları geliştirilmektedir. Uyarlanabilen esnek özelliklere sahip, doğal ya da sentetik biyoparçalanır polimerler ise yara iyileştirme uygulamaları için alternatif biyomalzemeler olarak değerlendirilmektedir. Doğal polimerler biyouyumlulukları, ekstraselüler matrikse benzerlikleri ve hücresel etkileşimleri nedeniyle tercih edilmekteyken sentetik parçalanır polimerler düşük immünojenite göstermeleri ve belirlenen spesifikasyonlar doğrultusunda sentezlenebilme üstünlükleri açısından yaygın olarak kullanılmaktadır. Biyoparçalanabilir doğal ya da sentetik polimerlerden üretilen yara örtülerinin çıkarılmaları için ikinci bir işlem gerekmemekte, tedavide yara bölgesiyle temasın en aza indirgenmesi enfeksiyon riskini de azaltmakta ve hasta uyuncunu artırmaktadır. Yara çevresini nemli tutarak yara iyileşmesinde aktif bir rol oynayan, mikrobiyal biyofilmlerin oluşmasını önleyen polimerik yara örtüleri aljinat, hidrojel ya da hidrokolloid yapıda, film ya da köpük formunda hazırlanabilmektedir, ayrıca, keratinosit ve fibroblast hücrelerinin kültüre edildiği polimerik iskelelerden oluşan doku mühendisliği ürünleri de bulunmaktadır. Bu makalede, yara örtülerinde kullanılan biyoparçalanır polimerlerin özellikleri ve yara iyileşmesindeki rolleri özetlenmekte, biyoparçalanır polimerlerden üretilen film, köpük, hidrojel.., hidrokolloid, aljinat yara örtüleri ve doku mühendisliği ürünleri, deri ikameleri, incelenmekte ve ticarileştirilmiş örneklerine yer verilmektedir.
Keywords : Yara iyileşmesi, yara tedavisi, biyoparçalanır polimerler, doğal ve sentetik polimerler, biyoaktif yara örtüleri