Kovancılar (Elazığ, Türkiye) Jeositi: Nummulites’li seviyeler ve Antiklinal

Authors : Sibel KAYĞILI, Ercan AKSOY

Pages : 293-299

View : 9 | Download : 4

Publication Date : 2017-03-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Jeosit; jeolojik koruma, jeoçeşitlilik, jeopark ve jeolojik miras olgularının temeli ve yapı taşıdır. Jeositler, ulusal ve uluslararası düzeyde önemli doğal olay ve süreçlerin temsilcileri olan belli bir jeolojik özelliğin kolayca anlaşılmasını sağlayan, ender, bilimsel özellik sunan ve belirgin bir tanımlaması yapılabilecek ölçekteki kayaç topluluğu, stratigrafik istif, fosil, mineral, yapı, karakteristik yer şekli vb. oluşuklardır. Çalışmaya konu olan jeosit, Elazığ’ın 56 km doğusunda, Kovancılar İlçesi yakınında yer almaktadır. Çalışma alanı yakın çevresinde; Geç Kretase yaşlı Elazığ Magmatitleri, Orta Eosen-Oligosen yaşlı Kırkgeçit Formasyonu, Geç Miyosen-Erken Pliyosen yaşlı Çaybağı Formasyonu ve Pliyo-Kuvaterner yaşlı Palu Formasyonu yüzeylenmektedir. Kovancılar Jeositi: Nummulites’li seviyeler, Neotetis’in güney kolunun çökeli olan Orta Eosen-Oligosen yaşlı Kırkgeçit Formasyonu içerisinde yer almaktadır. Formasyon; Elazığ çevresinde yaklaşık D-B doğrultusunda uzanan yüzeylemelere sahiptir. Yapılan çalışmalarda, inceleme alanında geniş yayılım gösteren Kırkgeçit Formasyonuna ait çökeller içerisinde iki adet bentik foraminifer zonu saptanmış olup bunlar: Orta Eosen’i (Bartoniyen) karakterize eden Nummulites perforatus ve Geç Eosen’i (Priaboniyen) karakterize eden Nummulites fabianii zonlarıdır. Aynı jeosit alanında fosil özelliklerinin yanı sıra D-B doğrultulu kıvrım eksenine sahip Kovancılar Antiklinali de önemli bir jeolojik güzellik olarak yer almaktadır. İri bentik foraminiferler olan Nummulites’li seviyeler bu antiklinalin güney kanadında bulunur. İnsanın atalarından kalma mirası alma ve kullanma hakkı bilinmektedir. Yerkürenin de evriminin anlaşılmasına yardım eden tipik lokalitelerin korunması ve onların da gelecek kuşaklara miras olarak aktarılması gerekir. Bu çalışmada, Paleojen peryodunun önemli temsilcileri olan Nummulites fosil seviyelerini içeren Kovancılar jeositi tanıtılmakta ve korunması önerilmektedir.
Keywords : Nummulitesli seviyeler, Jeosit, Kovancılar, Elazığ Türkiye