BATI KAVŞAĞINDA ŞİNASİ VE DURUŞU

Authors : Abdulhalim AYDIN

Pages : 17-26

Doi:10.18069/firatsbed.346471

View : 9 | Download : 7

Publication Date : 2017-07-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk toplumunun Batılılaşma serüveni Osmanlı devletinin Batılı devletler karşısında siyasi, ekonomik, askeri alanlardaki geri kalmışlığı nedeniyle başlar. Hareketin en anlamlı ve düzenli süreci ise 1839’daki Tanzimat fermanıyla gerçekleşir. Tanzimat hareketiyle Türk toplumunun Batı’yla olan ilişkileri her alanda olduğu gibi sanat ve edebiyat alanında da ivme kazanır. Yeni bir insan ve dünya algısı, yeni bir edebi duyuş ve ifade dönem aydınlarının büyük ilgisini çeker. Dönemin önemli aydınlarından Şinasi’nin batılılaşma hareketine olan katkısı önemsenecek kadar büyüktür. O, Batının insan ve dünya algısı üzerinde durarak özellikle XVIII. yüzyıl Fransız aydınlanmacı yazarlarını izlemiş ve bunların rasyonalist düşünceleri üzerinde yoğunlaşmıştır. Böylece Tanrı, insan, dünya, yaşam gibi temel konularda yeni bakış ve düşünceler geliştirerek Eski’nin karşı tarafında konumlanır. Metafizik konularda bile akıl ve mantığını kullanan bir “bu dünya insanını” salık vermeye çalışır. Gerek şiirlerinde, gerekse makalelerinde yenilik adına, dilde olmasa da, düşünsel bağlamda önemli değişimler yapmıştır. Fransa’da kaldığı yıllarda bir asır önce yaşamış aydınlanmacı yazarlarla ilgilenmesi onun Batılılaşmadan neyi anladığına ve hangi zihinsel programla gittiğine işaret eder. Batılılaşmayı toplumsal değişim ve dönüşüm olarak gören Şinasi, kendi tarihsel şartları içinde ciddi sayılacak katkılar sağlamıştır.
Keywords : Batılılaşma, Şinasi, Tanzimat Hareketi, 18 Yüzyıl Fransız Aydınlanmacıları