ZİZEK’İN ÖZNE ANLAYIŞI VE ETİK

Authors : Hülya ALTUNYA, Olcay KART

Pages : 117-129

View : 11 | Download : 8

Publication Date : 2019-05-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Duygusal olan ahlaktan yoksun naif bir etiği savunan Zizek, tüm ödevlerimizin temel ve nesnel olan bir ahlak ilkesinden türetilmesinin zorunluluğunu belirterek hazza dair şiddeti ortaya çıkaran Kantçı etiğe karşı çıkar. Zizek, içkin ve aşkın arasındaki gerilimi içkinin kendi içindeki farka dönüştüren Hegel’e tutunur. Hegel, bilgi ve ahlaki eylemin dayanağı olan bireyi, tikelleştirip tarihselleştirirken hakikate dair rasyonel değer oluşturmanın tarihsel bireyler tarafından gerçekleşen diyalektik yoluyla olduğunu söylemektedir. Zizek’e göre birey kendi simgesel temsilinin başarısız olduğu noktadan başka bir şey olmadığı gibi nesne karşısında bölünerek kurulabilen birey/özne, karar verilemeyen bir yapı ile karar mekanizması arasındaki mesafede iki yönlü düşünme hareketi sayesinde varolur. Kant’ın reddettiği radikal kötülük, bizzat kendisi tarafından evrensel bir maxim olarak etik bir ilke haline dönüştüğü ve yükseltildiği için Kant ahlakının sadistçe olduğu ve sonu gelmez buyruklarla ortaya çıkan sadist haz duygusuna karşı Zizek, Lacan’a başvurur. Ona göre özne arzunun sınırlarına ulaşarak onun limitlerini geçmelidir. Sınırı geçerse, bu özne’nin arzu nesnesi karşısındaki deneyimi ise onu dürtülerine götürür. Lacan’daki arzunun etikteki merkezi boyutu, hazza karşı bir savunma olarak arzuya dair düşüncesi ve saf arzu ile vazgeçilemez arzu arasındaki ilişkilerinden çıkacak dürtü kavramıyla etik özneyi doğru analize tutmak durumundayız.  Saf arzuya dürtüyü ekleyen Lacan’ın karşısında dürtüye ulaşmak için arzuya tutunan Zupancic’e göre etik hiçbir zaman sona ermeyecek bir elde etme sürecindeki bitimsiz bir fantezi etiği ya da efendinin etiği olarak karşımıza çıkar. Bu yüzden Zizek dürtü’nün sonsuz dairesel hareketleriyle bir zorlama ve tatminsizlik olarak bütün kapitalist mekanizmayı harekete geçirir ve sürekli sapkın, aşırı arzular bu fantezi etiğini destekler. Zizek’e göre arzu fanteziyi baştan sona geçtikten sonra boşluğun içinden çıkıp sonra da bu boşluğun ve onun ilizyonlarının hakkından gelerek dürtü için şekillenmektedir.
Keywords : Zizek, özne oluşumu, etik, tikel, arzu