ZEITGEIST ve MICHEL FOUCAULT’NUN TARİHSEL A PRİORİ KAVRAMI

Authors : Ertuğrul İbrahim KIZILKAYA

Pages : 109-130

View : 13 | Download : 9

Publication Date : 2018-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsan yaşamının karmaşık gerçekliğini kavrayabilmek doğrultusunda felsefe ve bilimin nihai cevaplar getiremediği, ancak bu doğrultuda ilginç kavramlar üretilmiş olduğu iddia edilebilir. Bu açıdan ele alındığında, “Zeitgeist” kavramı insan yaşamı üzerinde zamansal boyutun etkilerini ortaya koymaya yönelik bir gayrettir. Ancak, söz konusu kavramı bir determinizm örneği olarak da eleştirmek kavramsallaştırılan “tarihsel a priori” kavramı, özellikle belirli bir dönemde karşımıza çıkan episteme’nin nasıl biçimlendirildiğine dair bir yaklaşım olarak dikkat çekicidir. Foucault, söz konusu kavramı arkeoloji ve soykütüğü yaklaşımları kapsamında benimsemiş; geleneksel yaklaşımların peşine düştüğü köken arayışlarını ve insanın özüne dair tipolojileri eleştirirken kullanmıştır. Foucault’nun eserlerini toplumsal, kurumsal ve tarihsel değişkenleri sorunsallaştırma ve her mümkün insani deneyimin tekilliği üzerinde düşünme girişimleri olarak okumak yerinde olacaktır. Dolayısıyla bu makalenin amacı, Foucault’nun özgün metodolojisi bağlamında, belirli bir çağda mümkün olan bilgilerin koşulu anlamında tarihsel a priori kavramını irdelemektir
Keywords : Zeitgeist, Tarihsel a priori, Arkeoloji, Episteme, Foucault