THOMAS NAGEL’İN BİLİNÇ KURAMINDAN HAREKETLE DİĞER ZİHİNLERİN BİLGİSİNE DOĞRUDAN ERİŞİM PROBLEMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Authors : Vedat ÇELEBİ

Pages : 353-368

View : 16 | Download : 5

Publication Date : 2020-05-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Diğer zihinler probleminin temelinde, bilince ait deneyimlerin öznel niteliğinin belirleyici olduğu görülmektedir. Bu bağlamda, bir insanın ve insan dışındaki canlıların bir zihne sahip olduğunu ya da bilinçli olduğunu nereden biliyoruz?” sorusu diğer zihinler probleminin temel sorusudur. Dolayısıyla, diğer zihinler nitelemesiyle hem kendi dışımızdaki insanların zihni hem de farklı canlı türlerine ait zihinler kastedilmektedir. Özellikle, insan zihni söz konusu edildiğinde temel tartışma, bir insanın diğer insanların zihin ve bilinç durumlarına, öznel deneyimlerine ilişkin bilgi sahibi olup olamayacağı eğer bu mümkünse de bunun nesnel açıklamasının ne kadar olası olduğu tartışmasıdır. Benzer şekilde, insan dışındaki canlılar söz konusu olduğunda da bu canlıların insan gibi bilince ait öznel deneyimlere sahip olup olmadığı ve bu deneyimlerin bilgisine doğrudan ya da dolaylı olarak ulaşmanın imkânı ve sınırının ne olduğu noktası tartışma konusu edilmektedir. Bu doğrultuda, makalede ilk olarak diğer zihinler probleminin ne olduğu farklı filozoflardan hareketle ortaya konulmuştur. Sonuç olarak da makalede, Nagel’in “Yarasa Olmak Nasıl Bir Şeydir?” adlı makalesini merkeze alarak türe ait “o organizma gibi olmaklık” diye bir şeyin bilinç ile ilişkisi ve insanların bilincine ait öznel deneyimlerinin diğer zihinler problemi açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Keywords : Nagel, diğer zihinler problemi, bilinç, türe ait öznel deneyim, bireye ait öznel deneyim