HEIDEGGER'DE 'HERKES' SORUNSALI

Authors : Özkan GÖZEL

Pages : 17-35

View : 11 | Download : 12

Publication Date : 2020-12-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Heidegger’in Varlık ve Zaman adlı eserindeki § 27’ye odaklanan bu çalışma, herkes (das Man) sorunsalını ve onunla ilgili meseleleri analiz edip yorumlamayı amaçlamaktadır. Birlikte-olma Dasein’ın egzistansiyal-ontolojik bir belirlenimidir. Herkes ise birlikte-olma’nın gündeliklikte aldığı genel bir biçimdir. Dasein gündelik hayatta öncelikle ve çoğunlukla herkes’tir yani kendi değil de her hangi biridir. Başka bir deyişle, Dasein’ın gündelik hayattaki kendiliği, gerçekte, bir herkes-kendiliğidir; çünkü bu kendilik herkes’e dağılmış vaziyettedir. Herkes’in Dasein üzerinde örtük ve adı konmamış bir diktatörlüğü söz konusudur; öylesine ki, Dasein, bu nötr ve gayri şahsi özneye kaçınılmaz bir şekilde tâbidir: Gündelik varoluşun anonim öznesi olan herkes, Dasein’ı gündelik varoluşunda bütünüyle belirlemektedir. Bu durumda, Dasein’ın karar, yargı ve değerlendirmeleri hakiki anlamda kendisine ait değildir; çünkü o, herkes’e soğrulmuş vaziyette olup sahici bir kendiliğe sahip olma imkânından uzaktır. Bu çalışmada aynı zamanda sıradanlık, kamusallık ve düzleştirme gibi herkes’in hâkimiyetini tesis ettiği yollar üzerinde durulmakta ve bu surette söz konusu hâkimiyetin nasıl cisimleştiği örneklendirilmektedir. Son olarak da, herkes’in sultasından kurtulup sahici bir kendiliğe ulaşmanın iki ayrıcalıklı yolu olarak teemmül ve sanat ele alınmaktadır: Bu iki imkân yoluyla insan gündelik ya da rutin hayatın yaydığı gaflet ve rehavetin dışına çıkabilir ve kendini bulabilir.
Keywords : Dasein, Herkes, Sıradanlık, Kamusallık, Düzleştirme, Teemmül, Sanat