BEĞENİ YARGILARINDAN HUKUK VE POLİTİKAYA: KANT’IN AHLAK METAFİZİĞİ’NDE ESTETİĞİN İZLERİ

Authors : Toros Güneş ESGÜN

Pages : 345-358

View : 17 | Download : 8

Publication Date : 2020-12-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Kant’ın estetik kuramını ele aldığı Yargı Yetisinin Eleştirisi Arendt gibi bazı yorumcular tarafından sadece sanatı ve beğeni yargılarını değil, aynı zamanda bu eserden ne önce ne sonra mevcut olduğu iddia edilen politika felsefesini içeren bir son eser olarak konumlandırılır. “Üçüncü Kritik”’ten sonra yazdığı Ahlak Metafiziği’nin ise kurucu bir hukuk kuramı sunuyor olduğu genel kabul gören bir görüştür ve yine bu görüşe göre bu eserde Kant’ın estetik kuramının izi yoktur. Oysa yakından bakıldığında “üç kritik” projesi bittikten sonra Ahlak Metafiziği’nde konuşan Kant’ın Ahlak Metafiziğinin Temellendirmesi’nde uğraştığı meselelere dönerken artık “estetik yargı yetisi”nin dolayımından geçmiş, yeni bir Kant olduğu görülebilir. Zira hukuk kuramı arzulama yetisinin ahlak yasası ile ilişkisini kurarken estetik hazzı ele alarak başlar, Yargı Yetisinin Eleştirisi’nin ulaştığı yerden yola çıkar, mülkiyet ve devlet ile devam eder, kozmopolitan bir ideal ile sona erer ve ikinci bölümü erdem kuramına bırakır. Dolayısıyla Ahlak Metafiziği’ni bu bakışla okumak, Kant’ın estetik ve politika felsefesi arasında kurduğu bağın genel kabulün aksine “Üçüncü Kritik”in ötesine nasıl geçtiğini anlamak demektir. Bu çalışmada da Kant’ın Ahlak Metafiziği eserinde gizlenen estetik kavrayışın hukuk ve politika kuramıyla bağı ele alınacaktır. Bu bağlamda hukuk öğretisindeki “mülkiyet”, “sözleşme” gibi anahtar kavramların beğeni yargılarıyla şaşırtıcı ilişkisi gösterilerek Kant’ın hukuk öğretisindeki estetiği açığa çıkarmak, yani hukuk ve politikanın arkasındaki “güzel”i göstermek çalışmanın odağını oluşturmaktadır.
Keywords : estetik, politika, mülkiyet, beğeni, ortak duyu, güzel