NAGEL’IN EPİSTEMİK-ERİŞİMSİZLİK SİMETRİSİ VARSAYIMI ÜZERİNE

Authors : Nazım GÖKEL

Pages : 51-69

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2021-05-12

Article Type : Research Paper

Abstract :Nagel’ın artık bir klasik haline gelmiş olan “Yarasa Olmak Nasıl Bir Şeydir?” makalesinin belki de en önemli yanı onun makalenin en kritik noktasında yaptığı bir tespite dayanır: olgular ve temsil sistemleri arasındaki ilişki. Nagel, bu tespit ışığında hareket ederek insani olarak erişilemez olguların var olabileceği çıkarımına ulaşır. Bu fikirle bağlantılı olarak, insanların zihinsel yapılarının kısıtlamaları dolayısıyla kendi türü dışındaki yarasa veya Marslı gibi varlıkların bilinçli deneyimlerini kavrayamayacaklarını, bunun aynı şekilde yarasa ve Marslılar için de geçerli bir durum olduğunu iddia eder. Nagel’ın gerçekçi sezgilerle temellendirmeye çalıştığı bu epistemik-erişimsizlik simetrisi varsayımının sorunlu olduğuna inanıyorum. İlk bölümde, Nagel’ın bu konu ile bağlantılı görüşlerini özetlemeye çalışacağım. İkinci bölümde, Nagel’in öne sürdüğü modele alternatif olarak bir karşı-model sunulabileceğini iddia edeceğim. Benim görüşüme göre, eğer insani olarak erişilemez olguların varlığını ve bu olguları gözlemleyebilecek/anlayabilecek olanaklı varlıkları gerçekçi sezgilerle kabul edeceksek, bir adım daha atmalı ve şu durumu da kabul etmeliyiz: İnsani olarak erişilemez olgulardan birisi de diğer türden olanaklı bir varlığın insani, Marslı, vb., varlıkların bakış açılarına o türden varlıklara dönüşmeden erişebilmesi olgusu olabilir. Bu durumda, Nagel’ın vurgulamak istediği öznel olguların varlığının önemi şüpheli bir duruma düşer; çünkü bu karşı modele göre bir varlık yabancısı olduğu türün deneyim içeriklerine erişebilir.
Keywords : Nagel, Bilinçli Deneyim, İndirgeme, Epistemik Erişim, Öznellik