SOSYALLEŞMEDEN ŞEYLEŞMEYE: TOPLUMSAL GERÇEKLİĞİN DİYALEKTİK İNŞASI

Authors : Mehmet BALCI

Pages : 317-336

View : 16 | Download : 6

Publication Date : 2021-05-12

Article Type : Research Paper

Abstract :Toplumsal dünya benin ve ötekinin, nesnenin ve öznenin beraberliğine dayanır ancak bu beraberlik yan yana gelmekten öte diyalektik bir karşılaşma öngörür. Peter L. Berger’e göre toplumsal gerçeklik kendini benin ötekiye, nesnenin özneye ve tam tersi bir istikamette dönüştüğü bir varlık durumu olarak gösterir. Berger’e göre toplumsal gerçekliği ele almayı amaçlayan bir sosyoloji toplumsal diyalektiğin paradoksal doğasını ve söz konusu doğanın tezahür alanı olan sembolik evreni dikkate almak zorundadır. Yetkin bir sosyolojik açıklama insanın doğa ile kurduğu ilişkiyi başlangıç noktası olarak alıp Durkheim’ın toplumsal gerçekliği kendine has bir şekilde ele alan nesnel yaklaşımı ile Weber’in bireysel eylemin öznel anlamını ön plana çıkaran içe bakışçı yaklaşımının bir sentezini yapmalıdır. Çağdaş Sosyolojinin klasik eserleri arasında gösterilen Gerçekliğin Sosyal İnşası’nda (The Social Construction of Reality, 1966) toplumsal dünyanın yapılaşma safhaları dışsallaştırma, nesnelleştirme ve içselleştirme süreçleri olarak ele alan Berger klasik sosyolojinin teorik kampları arasında bir ittifak kurmaya çalışır. Öte yandan toplumsal gerçekliğin antropolojik kökenini oluşturan eş zamanlı bu üç safhaya bir şeyleşme pratiğinin eşlik ettiğini ileri sürer. Berger’e göre şeyleşme toplumun insan ürünü ve insanın toplum ürünü olduğu bir eşitlikten sembolik düzenin doğal ve aşkın bir seviyeye yükselmesidir. Bu çalışmada toplumsal gerçekliğin diyalektik oluşum sürecini göstermek adına öncelikle Berger’in 3 aşamalı kuramsallaştırması ele alınacaktır. Daha sonra bu aşamalarla eş zamanlı işleyen sosyalleşme sürecinin yapısal özellikleri ele alınacaktır. Son olarak Berger’e göre sembolik bir düzenin kurucusu olan şeyleşme ve yabancılaşma sürecinin toplumsal gerçekliğin doğallaşmasını sağlamakta nasıl bir bilinç pratiği yarattığı tartışılacaktır.
Keywords : kurumlaşma, sosyal benlik, yabancılaşma