ON THE DEFENSIBILITY OF AESTHETIC JUDGMENTS IN CRITICAL THEORIES OF BEARDSLEY AND ISENBERG

Authors : Nil AVCI

Pages : 443-461

Doi:10.53844/flsf.1066599

View : 11 | Download : 5

Publication Date : 2022-05-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Yirminci yüzyılda estetik alanında Amerikan filozofları arasında en çok anlaşmazlığa sebep olan sorulardan biri estetik yargıların savunulabilirliğine dair sorudur. Bunun asıl sebebi, sorunun cevabının estetik eleştirinin sağlam zeminli bir entelektüel faaliyet olup olmadığını belirleyecek olmasıdır. Monroe C. Beardsley estetik değerlendirmelerin savunulabileceğine inanan, nesnel ve rasyonel bir estetik eleştiri kuramı öne süren Amerikan filozoflarından biridir. Ona göre estetik değerlendirmeleri kapsayan normatif ilkeler vardır ve eleştirmen sanat eserinin değerine dair estetik kararını bu ilkelerden çıkarsayarak gerekçelendirebilir. Bu iddiaya dair sorulması gereken sorular şunlardır: Böylesi bir rasyonel kuram estetik yargıların bilişsel boyutuna eklenen ve onun ayırt edici asli özelliğini oluşturan belirli bir duygu ya da içsel bir tepki gerekliliğini muhafaza edebilir mi? Eğer edemezse, estetik yargıları duygusal içeriğinden, yani estetik değerin hissedilmesi gerekliliğinden koparmayacak ama buna rağmen onların rasyonel savunulabilirliğini ileri sürecek başka bir kuram mümkün müdür? Bu makalede bu soruların cevapları Beardsley’in kuramı incelenerek ve kuramın Arnold Isenberg tarafından sunulan eleştirel reddi çözümlenerek verilecektir. Netice itibarıyla Isenberg’in, estetik yargıların hem duygusal boyutuna hem de geçerlilik talebine eşit ağırlık veren bir estetik eleştiri kuramı ortaya koyduğu gösterilecektir.
Keywords : Estetik eleştiri, Estetik yargı, Estetik değer, Duygu ortaklığı, Eleştirel iletişim