İDEA-DOĞA BAĞLAMINDA NEDENSELLİK İLKESİNİN KONUMU ÜZERİNE: İLKE, ZİHNİN BİR KATEGORİSİ Mİ YOKSA DOĞANIN DÜZENLİLİĞİNİ KAVRAMA ARACI MI?

Authors : Ömer Fatih Tekin

Pages : 1-20

Doi:10.53844/flsf.1485708

View : 270 | Download : 267

Publication Date : 2024-09-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Nedensellik ilkesi, bilim felsefesi açısından oldukça önemli bir kavramdır. Doğada karşılaştığımız olayların neden gerçekleştiği üzerine düşündüğümüzde bu ilkenin varlığını keşfederiz. Ancak, bu ilke, bilen öznenin üretimi olarak mı yorumlanmalı, yoksa öznenin zihinsel üretiminden bağımsız doğanın düzenliliğini kavrama aracı olarak mı? Bu çalışma, nedensellik ilkesi üzerine düşünen iki filozofun (Hume ve Kant) görüşleri üzerinden şekillenecek ve nedensellik ilkesi gibi doğa yasalarının doğanın düzenli bir yapısı olduğunu kabul ederek böyle düzenlilikleri kavramamızı sağladığını iddia edecektir. İnsan zihninden bağımsız bir şekilde doğanın düzenli olduğu üzerine kurulu böyle bir yaklaşım, nedenselliği kategorik bir forma dönüştüren yaklaşıma nazaran çağdaş yaklaşımlarda daha çok ilgi çekici bir konuma yerleşmiştir. İnsan zihninin doğanın yasalarına uyumlu olması, doğayı anlamak bakımından önemli görünse de insan ırkının yok olduğu bir durumda bile böyle ilkelerin doğadaki düzenliliği devam ettireceği aşikardır. Çalışma, idea-doğa kavramları üzerinden nedensellik ilkesinin konumu üzerine doğa ve zihin benzerliğine dayalı bir görüş belirtme amacını taşımaktadır. Aynı zamanda, Hume ile Kant’ın nedensellik anlayışlarının detayları verilerek sonuç kısmında çağdaş bilim felsefesinde nedensellik tartışmasının güncel durumunu özetler
Keywords : Nedensellik, İde, Zihin, Kategori, Hume, Kant